《破窑赋/寒窑赋/劝世章》

bǎn běn yì tiān yǒu bù cè fēng yún, rén yǒu dàn xī huò fú.版本一天有不测风云，人有旦夕祸福。wú gōng bǎi zú, xíng bù jí shé xióng jī liǎng yì, fēi bù guò yā.蜈蚣百足，行不及蛇；雄鸡两翼，飞不过鸦。mǎ yǒu qiān lǐ zhī chéng, wú qí bù néng zì wǎng rén yǒu chōng tiān zhī zhì, fēi yùn bù néng zì tōng.马有千里之程，无骑不能自往；人有冲天之志，非运不能自通。gài wén: rén shēng zài shì, fù guì bù néng yín, pín jiàn bù néng yí.盖闻：人生在世，富贵不能淫，贫贱不能移。wén zhāng gài shì, kǒng zǐ è yú chén bāng wǔ lüè chāo qún, tài gōng diào yú wèi shuǐ.文章盖世，孔子厄于陈邦；武略超群，太公钓于渭水。yán yuān mìng duǎn, shū fēi xiōng è zhī tú dào zhí nián zhǎng, qǐ shì shàn liáng zhī bèi.颜渊命短，殊非凶恶之徒；盗跖年长，岂是善良之辈。yáo dì míng shèng, què shēng bù xiào zhī ér gǔ sǒu yú wán, fǎn shēng dà xiào zhī zǐ.尧帝明圣，却生不肖之儿；瞽叟愚顽，反生大孝之子。zhāng liáng yuán shì bù yī, xiāo hé chēng wèi xiàn lì.张良原是布衣，萧何称谓县吏。yàn zǐ shēn wú wǔ chǐ, fēng zuò qí guó zǎi xiàng kǒng míng wò jū cǎo lú, néng zuò shǔ hàn jūn shī.晏子身无五尺，封作齐国宰相；孔明卧居草庐，能作蜀汉军师。chǔ bà suī xióng, bài yú wū jiāng zì wěn hàn wáng suī ruò, jìng yǒu wàn lǐ jiāng shān.楚霸虽雄，败于乌江自刎；汉王虽弱，竟有万里江山。lǐ guǎng yǒu shè hǔ zhī wēi, dào lǎo wú fēng féng táng yǒu chéng lóng zhī cái, yī shēng bù yù.李广有射虎之威，到老无封；冯唐有乘龙之才，一生不遇。hán xìn wèi yù zhī shí, wú yī rì sān cān, jí zhì yù xíng, yāo xuán sān chǐ yù yìn, yī dàn shí shuāi, sǐ yú yīn rén zhī shǒu.韩信未遇之时，无一日三餐，及至遇行，腰悬三尺玉印，一旦时衰，死于阴人之手。yǒu xiān pín ér hòu fù, yǒu lǎo zhuàng ér shǎo shuāi.有先贫而后富，有老壮而少衰。mǎn fù wén zhāng, bái fà jìng rán bù zhōng cái shū xué qiǎn, shào nián jí dì dēng kē.满腹文章，白发竟然不中；才疏学浅，少年及第登科。shēn yuàn gōng é, yùn tuì fǎn wèi jì qiè fēng liú jì nǚ, shí lái pèi zuò fū rén.深院宫娥，运退反为妓妾；风流妓女，时来配作夫人。qīng chūn měi nǚ, què zhāo yú chǔn zhī fū jùn xiù láng jūn, fǎn pèi cū chǒu zhī fù.青春美女，却招愚蠢之夫；俊秀郎君，反配粗丑之妇。jiāo lóng wèi yù, qián shuǐ yú yú biē zhī jiān jūn zǐ shī shí, gǒng shǒu yú xiǎo rén zhī xià.蛟龙未遇，潜水于鱼鳖之间；君子失时，拱手于小人之下。yī fú suī pò, cháng cún yí lǐ zhī róng miàn dài yōu chóu, měi bào huái ān zhī liàng.衣服虽破，常存仪礼之容；面带忧愁，每抱怀安之量。shí zāo bù yù, zhǐ yí ān pín shǒu fèn xīn ruò bù qī, bì rán yáng méi tǔ qì.时遭不遇，只宜安贫守份；心若不欺，必然扬眉吐气。chū pín jūn zǐ, tiān rán gǔ gé shēng chéng zhà fù xiǎo rén, bù tuō pín hán jī tǐ.初贫君子，天然骨骼生成；乍富小人，不脱贫寒肌体。tiān bù de shí, rì yuè wú guāng dì bù de shí, cǎo mù bù shēng shuǐ bù de shí, fēng làng bù píng rén bù de shí, lì yùn bù tōng.天不得时，日月无光；地不得时，草木不生；水不得时，风浪不平；人不得时，利运不通。zhù fú zhù lù, mìng lǐ yǐ ān pái dìng, fù guì shuí bù yù? rén ruò bù yī gēn jī bā zì, qǐ néng wéi qīng wèi xiāng? wú xī yù jū luò yáng, cháo qiú sēng cān, mù sù pò jiào, sī yī bù kě zhē qí tǐ, sī shí bù kě jì qí jī, shàng rén zēng, xià rén yàn, rén dào wǒ jiàn, fēi wǒ bù qì yě.注福注禄，命里已安排定，富贵谁不欲？人若不依根基八字，岂能为卿为相？吾昔寓居洛阳，朝求僧餐，暮宿破窖，思衣不可遮其体，思食不可济其饥，上人憎，下人厌，人道我贱，非我不弃也。jīn jū cháo táng, guān zhì jí pǐn, wèi zhì sān gōng, shēn suī jū gōng yú yī rén zhī xià, ér liè zhí yú qiān wàn rén zhī shàng, yǒu tà bǎi liáo zhī zhàng, yǒu zhǎn bǐ lìn zhī jiàn, sī yī ér yǒu luó jǐn qiān xiāng, sī shí ér yǒu zhēn xiū bǎi wèi, chū zé zhuàng shì zhí biān, rù zé jiā rén pěng shāng, shàng rén chǒng, xià rén yōng.今居朝堂，官至极品，位置三公，身虽鞠躬于一人之下，而列职于千万人之上，有挞百僚之杖，有斩鄙吝之剑，思衣而有罗锦千箱，思食而有珍馐百味，出则壮士执鞭，入则佳人捧觞，上人宠，下人拥。rén dào wǒ guì, fēi wǒ zhī néng yě, cǐ nǎi shí yě yùn yě mìng yě.人道我贵，非我之能也，此乃时也、运也、命也。jiē hū! rén shēng zài shì, fù guì bù kě jǐn yòng, pín jiàn bù kě zì qī, tīng yóu tiān dì xún huán, zhōu ér fù shǐ yān.嗟呼！人生在世，富贵不可尽用，贫贱不可自欺，听由天地循环，周而复始焉。bǎn běn èr tiān dì yǒu cháng yòng, rì yuè yǒu cháng míng, sì shí yǒu cháng xù, guǐ shén yǒu cháng líng.版本二天地有常用，日月有常明，四时有常序，鬼神有常灵。tiān yǒu bǎo, rì yuè xīng chén.天有宝，日月星辰。dì yǒu bǎo, wǔ gǔ jīn yín.地有宝，五谷金银。jiā yǒu bǎo, xiào zǐ xián sūn.家有宝，孝子贤孙。guó yǒu bǎo, zhèng zhí zhōng liáng.国有宝，正直忠良。hé tiān dào, zé tiān fǔ jiàn lín.合天道，则天府鉴临。hé dì dào, zé dì fǔ xiāo qiān.合地道，则地府消愆。hé rén dào, zé mín yòng hé mù.合人道，则民用和睦。sān dào jì hé, huò qù fú lái.三道既合，祸去福来。tiān dì hé, zé wàn wù shēng.天地和，则万物生。dì dào hé, zé wàn wù xìng.地道和，则万物兴。fù zǐ hé, ér jiā yǒu jì.父子和，而家有济。fū fù hé, ér yì bù fēn.夫妇和，而义不分。shí shì bù kě jǐn yǐ, pín qióng bù kě jǐn qī, shì shì fān lái fù qù, xū dāng zhōu ér fù shǐ.时势不可尽倚，贫穷不可尽欺，世事翻来覆去，须当周而复始。yú zhě, jū luò yáng zhī shí, cháo tóu sēng sì, yè sù pò yáo.余者，居洛阳之时，朝投僧寺，夜宿破窑。bù yī bù néng zhē qí tǐ, zhān zhōu bù néng chōng qí jī.布衣不能遮其体，饘粥不能充其饥。shàng rén xián, xià rén zēng, jiē yán yú zhī jiàn yě, yú yuē: fēi jiàn yě, nǎi shí yě, yùn yě, mìng yě.上人嫌，下人憎，皆言余之贱也，余曰：非贱也，乃时也，运也，命也。yú hòu dēng gāo jí dì, rù zhōng shū, guān zhì jí pǐn, wèi liè sān gōng, sī yī zé yǒu qǐ luó qiān xiāng, sī shí zé yǒu bǎi wèi zhēn xiū, yǒu tà bǎi liáo zhī zhàng, yǒu zhǎn nìng chén zhī jiàn, chū zé zhuàng shì zhí biān, rù zé jiā rén fú mèi, lǐn yǒu yú sù, kù yǒu yú cái, rén jiē yán yú zhī guì yě, yú yuē: fēi guì yě, nǎi shí yě, yùn yě, mìng yě.余后登高及第，入中书，官至极品，位列三公，思衣则有绮罗千箱，思食则有百味珍馐，有挞百僚之杖，有斩佞臣之剑，出则壮士执鞭，入则佳人扶袂，廪有余粟，库有余财，人皆言余之贵也，余曰：非贵也，乃时也，运也，命也。jiāo lóng wèi yù, zàn jū yún wù zhī jiān.蛟龙未遇，暂居云雾之间。jūn zǐ shī shí, qū shǒu xiǎo rén zhī xià.君子失时，屈守小人之下。mìng yùn wèi tōng, bèi yú rén zhī qīng qì.命运未通，被愚人之轻弃。shí yùn wèi dào, bèi xiǎo rén zhī qī líng.时运未到，被小人之欺凌。chū pín jūn zǐ, zì yuàn gǔ gé fēng liú.初贫君子，自怨骨格风流。zhà fù xiǎo rén, bù tuō sú rén tǐ tài.乍富小人，不脱俗人体态。shēng píng jié jiāo wéi jié xīn, mò lùn fù guì pín jiàn.生平结交惟结心，莫论富贵贫贱。shēn dé qiān jīn, ér bù wéi guì, dé rén yī yǔ, ér shèng qiān jīn.深得千金，而不为贵，得人一语，而胜千金。wú jiē dào zhuī wú hèn rén, fù guì xū dāng zhǎng bǎo shǒu, sū qín wèi yù, guī jiā shí, fù mǔ zēng, xiōng dì è, sǎo bù xià jī, qī bù yuàn chuī, rán yī jǐn guī gù lǐ, mǎ zhuàng rén qiáng, yíng guāng cǎi bù, xiōng dì hán xiào chū hù yíng, qī sǎo xià jiē qīng jǐ gù, sū qín běn shì jiù sū qín, xī rì hé chén jīn hé qīn.吾皆悼追无恨人，富贵须当长保守，苏秦未遇，归家时，父母憎，兄弟恶，嫂不下玑，妻不愿炊，然衣锦归故里，马壮人强，萤光彩布，兄弟含笑出户迎，妻嫂下阶倾己顾，苏秦本是旧苏秦，昔日何陈今何亲。zì jiā gǔ ròu shàng rú cǐ, hé kuàng qū qū mò lù rén, yì yóu wèi yě.自家骨肉尚如此，何况区区陌路人，抑犹未也。wén zhāng guān shì, kǒng zǐ shàng è yú chén bāng.文章冠世，孔子尚厄于陈邦。wǔ lüè chāo qún, tài gōng céng diào yú wèi shuǐ.武略超群，太公曾钓于渭水。yán huí mìng duǎn, qǐ shì xiōng bào zhī tú.颜回命短，岂是凶暴之徒。dào zhè nián zhǎng, zì fēi xián liáng zhī bèi.盗柘年长，自非贤良之辈。dì yáo tiān shèng, què yǎng bù xiào zhī nán.帝尧天圣，却养不肖之男。gǔ sǒu wán xiāo, fǎn shēng dà xiào zhī zǐ.瞽叟顽嚣，反生大孝之子。gān luó shí èr wèi zǎi xiàng, mǎi chén wǔ shí zuò gōng qīng.甘罗十二为宰相，买臣五十作公卿。yàn yīng shēn cháng wǔ chǐ, fēng wèi qí guó zǎi xiàng.晏婴身长五尺，封为齐国宰相。hán xìn lì wú fù jī, lì wèi hàn cháo xián chén, wèi yù zhī shí, kǒu wú yī rì wèng sūn, jí zhì xìng tōng, shēn shòu qí wáng jiāng yìn, xià yàn qǔ zhào, tǒng bǎi wàn xióng bīng, yī dàn shí xiū, zú yú yīn rén zhī dú shǒu.韩信力无缚鸡，立为汉朝贤臣，未遇之时，口无一日瓮飧，及至兴通，身受齐王将印，吓燕取赵，统百万雄兵，一旦时休，卒于阴人之毒手。lǐ guǎng yǒu shè hǔ zhī wēi, dào lǎo wú fēng.李广有射虎之威，到老无封。féng táng yǒu ān bāng zhī zhì, yī shì wú yù.冯唐有安邦之志，一世无遇。shàng gǔ shèng xián, bù zhǎng yīn yáng zhī shù.上古圣贤，不掌阴阳之数。jīn rì rú shì, qǐ lí fǒu tài zhī zhōng.今日儒士，岂离否泰之中。yāo jīn yī zǐ, dōu shēng pín jiàn zhī jiā.腰金衣紫，都生贫贱之家。cǎo lǚ máo xié, dōu shì fù háo zhī yì.草履毛鞋，都是富豪之裔。yǒu pín jiàn, ér hòu yǒu fù guì.有贫贱，而后有富贵。yǒu xiǎo zhuàng, ér hòu yǒu lǎo shuāi.有小壮，而后有老衰。rén néng xué jī shàn, jiā yǒu yú qìng.人能学积善，家有余庆。qīng chūn měi nǚ, fǎn zhāo yú dú zhī fū.青春美女，反招愚独之夫。jùn xiù cái láng, jìng pèi chǒu mào zhī fù.俊秀才郎，竟配丑貌之妇。wǔ nán èr nǚ, lǎo lái yī shēn quán wú.五男二女，老来一身全无。wàn guàn qiān jīn, sǐ hòu lí xiāng bié jǐng.万贯千金，死后离乡别井。cái shū xué qiǎn, shào nián jí dì dēng kē.才疏学浅，少年及第登科。mǎn fù wén zhāng, dào lǎo zhōng shēn bù dì.满腹文章，到老终身不第。huò fù guì, huò pín jiàn, jiē yóu mìng lǐ zhù dìng.或富贵，或贫贱，皆由命理注定。ruò tiān bù de shí, zé rì yuè wú guāng.若天不得时，则日月无光。dì bù de shí, zé cǎo mù bù shēng.地不得时，则草木不生。shuǐ bù de shí, zé bō làng bù jìng.水不得时，则波浪不静。rén bù de shí, zé mìng yùn bù tōng.人不得时，则命运不通。ruò wú gēn běn bā zì, qǐ néng wéi qīng wèi xiāng.若无根本八字，岂能为卿为相。yī shēng jiē yóu mìng, bàn diǎn bù yóu rén.一生皆由命，半点不由人。wú gōng duō zú, bù jí shé líng.蜈蚣多足，不及蛇灵。xióng jī yǒu yì, fēi bù jí yā.雄鸡有翼，飞不及鸦。mǎ yǒu qiān lǐ zhī chí, fēi rén bù néng zì wǎng.马有千里之驰，非人不能自往。rén yǒu qiān bān qiǎo jì, wú yùn bù néng zì dá.人有千般巧计，无运不能自达。wú jìng wèi cǐ quàn shì wén yě.吾敬为此劝世文也。