《召公谏厉王止谤》

lì wáng nüè, guó rén bàng wáng.厉王虐，国人谤王。zhào gōng gào yuē:" mín bù kān mìng yǐ!" wáng nù, dé wèi wū, shǐ jiān bàng zhě.召公告曰：“民不堪命矣！”王怒，得卫巫，使监谤者。yǐ gào, zé shā zhī.以告，则杀之。guó rén mò gǎn yán, dào lù yǐ mù.国人莫敢言，道路以目。wáng xǐ, gào zhào gōng yuē:" wú néng mǐ bàng yǐ, nǎi bù gǎn yán.王喜，告召公曰：“吾能弭谤矣，乃不敢言。" zhào gōng yuē:" shì zhàng zhī yě.”召公曰：“是障之也。fáng mín zhī kǒu, shèn yú fáng chuān.防民之口，甚于防川。chuān yōng ér kuì, shāng rén bì duō, mín yì rú zhī.川壅而溃，伤人必多，民亦如之。shì gù wèi chuān zhě jué zhī shǐ dǎo, wèi mín zhě xuān zhī shǐ yán.是故为川者决之使导，为民者宣之使言。gù tiān zǐ tīng zhèng, shǐ gōng qīng zhì yú liè shì xiàn shī, gǔ xiàn qū, shǐ xiàn shū, shī zhēn, sǒu fù, méng sòng, bǎi gōng jiàn, shù rén chuán yǔ, jìn chén jǐn guī, qīn qī bǔ chá, gǔ shǐ jiào huì, qí ài xiū zhī, ér hòu wáng zhēn zhuó yān, shì yǐ shì xíng ér bù bèi.故天子听政，使公卿至于列士献诗，瞽献曲，史献书，师箴，瞍赋，曚诵，百工谏，庶人传语，近臣尽规，亲戚补察，瞽、史教诲，耆、艾修之，而后王斟酌焉，是以事行而不悖。mín zhī yǒu kǒu, yóu tǔ zhī yǒu shān chuān yě, cái yòng yú shì hū chū yóu qí yuán xí zhī yǒu yǎn wò yě, yī shí yú shì hū shēng.民之有口，犹土之有山川也，财用于是乎出；犹其原隰之有衍沃也，衣食于是乎生。kǒu zhī xuān yán yě, shàn bài yú shì hū xìng.口之宣言也，善败于是乎兴。xíng shàn ér bèi bài, qí suǒ yǐ fù cái yòng yī shí zhě yě.行善而备败，其所以阜财用衣食者也。fū mín lǜ zhī yú xīn ér xuān zhī yú kǒu, chéng ér xíng zhī, hú kě yōng yě? ruò yōng qí kǒu, qí yǔ néng jǐ hé?" wáng bù tīng, yú shì guó rén mò gǎn chū yán.夫民虑之于心而宣之于口，成而行之，胡可壅也？若壅其口，其与能几何？”王不听，于是国人莫敢出言。sān nián, nǎi liú wáng yú zhì.三年，乃流王于彘。