《孔雀东南飞/古诗为焦仲卿妻作》

kǒng què dōng nán fēi, wǔ lǐ yī pái huái.孔雀东南飞，五里一徘徊。" shí sān néng zhī sù, shí sì xué cái yī.“十三能织素，十四学裁衣。shí wǔ dàn kōng hóu, shí liù sòng shī shū.十五弹箜篌，十六诵诗书。shí qī wèi jūn fù, xīn zhōng cháng kǔ bēi.十七为君妇，心中常苦悲。jūn jì wèi fǔ lì, shǒu jié qíng bù yí.君既为府吏，守节情不移。jiàn qiè liú kòng fáng, xiāng jiàn cháng rì xī.贱妾留空房，相见常日稀。jī míng rù jī zhī, yè yè bù dé xī.鸡鸣入机织，夜夜不得息。sān rì duàn wǔ pǐ, dà rén gù xián chí.三日断五匹，大人故嫌迟。fēi wéi zhī zuò chí, jūn jiā fù nán wéi! qiè bù kān qū shǐ, tú liú wú suǒ shī.非为织作迟，君家妇难为！妾不堪驱使，徒留无所施。biàn kě bái gōng lǎo, jí shí xiāng qiǎn guī.便可白公姥，及时相遣归。"”fǔ lì dé wén zhī, táng shàng qǐ ā mǔ:" ér yǐ báo lù xiāng, xìng fù dé cǐ fù.府吏得闻之，堂上启阿母：“儿已薄禄相，幸复得此妇。jié fà tóng zhěn xí, huáng quán gòng wèi yǒu.结发同枕席，黄泉共为友。gòng shì èr sān nián, shǐ ěr wèi wèi jiǔ.共事二三年，始尔未为久。nǚ xíng wú piān xié, hé yì zhì bù hòu.女行无偏斜，何意致不厚。"”ā mǔ wèi fǔ lì:" hé nǎi tài qū qū! cǐ fù wú lǐ jié, jǔ dòng zì zhuān yóu.阿母谓府吏：“何乃太区区！此妇无礼节，举动自专由。wú yì jiǔ huái fèn, rǔ qǐ dé zì yóu! dōng jiā yǒu xián nǚ, zì míng qín luó fū.吾意久怀忿，汝岂得自由！东家有贤女，自名秦罗敷。kě lián tǐ wú bǐ, ā mǔ wèi rǔ qiú.可怜体无比，阿母为汝求。biàn kě sù qiǎn zhī, qiǎn qù shèn mò liú!"便可速遣之，遣去慎莫留！”fǔ lì cháng guì gào:" fú wéi qǐ ā mǔ.府吏长跪告：“伏惟启阿母。jīn ruò qiǎn cǐ fù, zhōng lǎo bù fù qǔ!"今若遣此妇，终老不复取！”ā mǔ dé wén zhī, chuí chuáng biàn dà nù:" xiǎo zi wú suǒ wèi, hé gǎn zhù fù yǔ! wú yǐ shī ēn yì, huì bù xiāng cóng xǔ!"阿母得闻之，槌床便大怒：“小子无所畏，何敢助妇语！吾已失恩义，会不相从许！”fǔ lì mò wú shēng, zài bài hái rù hù.府吏默无声，再拜还入户。jǔ yán wèi xīn fù, gěng yè bù néng yǔ:" wǒ zì bù qū qīng, bī pò yǒu ā mǔ.举言谓新妇，哽咽不能语：“我自不驱卿，逼迫有阿母。qīng dàn zàn huán jiā, wú jīn qiě bào fǔ.卿但暂还家，吾今且报府。bù jiǔ dāng guī huán, hái bì xiāng yíng qǔ.不久当归还，还必相迎取。yǐ cǐ xià xīn yì, shèn wù wéi wú yǔ.以此下心意，慎勿违吾语。"”xīn fù wèi fǔ lì:" wù fù zhòng fēn yún.新妇谓府吏：“勿复重纷纭。wǎng xī chū yáng suì, xiè jiā lái guì mén.往昔初阳岁，谢家来贵门。fèng shì xún gōng lǎo, jìn zhǐ gǎn zì zhuān? zhòu yè qín zuò xī, líng pīng yíng kǔ xīn.奉事循公姥，进止敢自专？昼夜勤作息，伶俜萦苦辛。wèi yán wú zuì guò, gōng yǎng zú dà ēn réng gèng bèi qū qiǎn, hé yán fù lái huán! qiè yǒu xiù yāo rú, wēi ruí zì shēng guāng hóng luó fù dòu zhàng, sì jiǎo chuí xiāng náng xiāng lián liù qī shí, lǜ bì qīng sī shéng, wù wù gè zì yì, zhǒng zhǒng zài qí zhōng.谓言无罪过，供养卒大恩；仍更被驱遣，何言复来还！妾有绣腰襦，葳蕤自生光；红罗复斗帐，四角垂香囊；箱帘六七十，绿碧青丝绳，物物各自异，种种在其中。rén jiàn wù yì bǐ, bù zú yíng hòu rén, liú dài zuò yí shī, yú jīn wú huì yīn.人贱物亦鄙，不足迎后人，留待作遗施，于今无会因。shí shí wéi ān wèi, jiǔ jiǔ mò xiāng wàng!"时时为安慰，久久莫相忘！”jī míng wài yù shǔ, xīn fù qǐ yán zhuāng.鸡鸣外欲曙，新妇起严妆。zhe wǒ xiù jiā qún, shì shì sì wǔ tòng.著我绣夹裙，事事四五通。zú xià niè sī lǚ, tóu shàng dài mào guāng.足下蹑丝履，头上玳瑁光。yāo ruò liú wán sù, ěr zhe míng yuè dāng.腰若流纨素，耳著明月珰。zhǐ rú xuē cōng gēn, kǒu rú hán zhū dān.指如削葱根，口如含朱丹。xiān xiān zuò xì bù, jīng miào shì wú shuāng.纤纤作细步，精妙世无双。shàng táng bài ā mǔ, ā mǔ nù bù zhǐ.上堂拜阿母，阿母怒不止。" xī zuò nǚ ér shí, shēng xiǎo chū yě lǐ.“昔作女儿时，生小出野里。běn zì wú jiào xùn, jiān kuì guì jiā zǐ.本自无教训，兼愧贵家子。shòu mǔ qián bó duō, bù kān mǔ qū shǐ.受母钱帛多，不堪母驱使。jīn rì huán jiā qù, niàn mǔ láo jiā lǐ.今日还家去，念母劳家里。" què yǔ xiǎo gū bié, lèi luò lián zhū zi.”却与小姑别，泪落连珠子。" xīn fù chū lái shí, xiǎo gū shǐ fú chuáng jīn rì bèi qū qiǎn, xiǎo gū rú wǒ zhǎng.“新妇初来时，小姑始扶床；今日被驱遣，小姑如我长。qín xīn yǎng gōng lǎo, hǎo zì xiāng fú jiāng.勤心养公姥，好自相扶将。chū qī jí xià jiǔ, xī xì mò xiāng wàng.初七及下九，嬉戏莫相忘。" chū mén dēng chē qù, tì luò bǎi yú xíng.”出门登车去，涕落百余行。fǔ lì mǎ zài qián, xīn fù chē zài hòu.府吏马在前，新妇车在后。yǐn yǐn hé diān diān, jù huì dà dào kǒu.隐隐何甸甸，俱会大道口。xià mǎ rù chē zhōng, dī tóu gòng ěr yǔ:" shì bù xiāng gé qīng, qiě zàn huán jiā qù.下马入车中，低头共耳语：“誓不相隔卿，且暂还家去。wú jīn qiě fù fǔ, bù jiǔ dāng hái guī.吾今且赴府，不久当还归。shì tiān bù xiāng fù!"誓天不相负！”xīn fù wèi fǔ lì:" gǎn jūn qū qū huái! jūn jì ruò jiàn lù, bù jiǔ wàng jūn lái.新妇谓府吏：“感君区区怀！君既若见录，不久望君来。jūn dàng zuò pán shí, qiè dàng zuò pú wěi.君当作磐石，妾当作蒲苇。pú wěi rèn rú sī, pán shí wú zhuǎn yí.蒲苇纫如丝，磐石无转移。wǒ yǒu qīn fù xiōng, xìng xíng bào rú léi, kǒng bù rèn wǒ yì, nì yǐ jiān wǒ huái.我有亲父兄，性行暴如雷，恐不任我意，逆以煎我怀。" jǔ shǒu cháng láo láo, èr qíng tóng yī yī .”举手长劳劳，二情同依依 。rù mén shàng jiā táng, jìn tuì wú yán yí.入门上家堂，进退无颜仪。ā mǔ dà fǔ zhǎng, bù tú zǐ zì guī:" shí sān jiào rǔ zhī, shí sì néng cái yī, shí wǔ dàn kōng hóu, shí liù zhī lǐ yí, shí qī qiǎn rǔ jià, wèi yán wú shì wéi.阿母大拊掌，不图子自归：“十三教汝织，十四能裁衣，十五弹箜篌，十六知礼仪，十七遣汝嫁，谓言无誓违。rǔ jīn hé zuì guò, bù yíng ér zì guī?" lán zhī cán ā mǔ:" ér shí wú zuì guò.汝今何罪过，不迎而自归？”兰芝惭阿母：“儿实无罪过。" ā mǔ dà bēi cuī.”阿母大悲摧。huán jiā shí yú rì, xiàn lìng qiǎn méi lái.还家十余日，县令遣媒来。yún yǒu dì sān láng, yǎo tiǎo shì wú shuāng.云有第三郎，窈窕世无双。nián shǐ shí bā jiǔ, biàn yán duō lìng cái.年始十八九，便言多令才。ā mǔ wèi ā nǚ:" rǔ kě qù yīng zhī.阿母谓阿女：“汝可去应之。"”ā nǚ hán lèi dá:" lán zhī chū hái shí, fǔ lì jiàn dīng níng, jié shì bù bié lí.阿女含泪答：“兰芝初还时，府吏见丁宁，结誓不别离。jīn rì wéi qíng yì, kǒng cǐ shì fēi qí.今日违情义，恐此事非奇。zì kě duàn lái xìn, xú xú gèng wèi zhī.自可断来信，徐徐更谓之。"”ā mǔ bái méi rén:" pín jiàn yǒu cǐ nǚ, shǐ shì huán jiā mén.阿母白媒人：“贫贱有此女，始适还家门。bù kān lì rén fù, qǐ hé lìng láng jūn? xìng kě guǎng wèn xùn, bù dé biàn xiāng xǔ.不堪吏人妇，岂合令郎君？幸可广问讯，不得便相许。"”méi rén qù shù rì, xún qiǎn chéng qǐng hái, shuō yǒu lán jiā nǚ, chéng jí yǒu huàn guān.媒人去数日，寻遣丞请还，说有兰家女，承籍有宦官。yún yǒu dì wǔ láng, jiāo yì wèi yǒu hūn.云有第五郎，娇逸未有婚。qiǎn chéng wèi méi rén, zhǔ bù tōng yǔ yán.遣丞为媒人，主簿通语言。zhí shuō tài shǒu jiā, yǒu cǐ lìng láng jūn, jì yù jié dà yì, gù qiǎn lái guì mén.直说太守家，有此令郎君，既欲结大义，故遣来贵门。ā mǔ xiè méi rén:" nǚ zǐ xiān yǒu shì, lǎo mǔ qǐ gǎn yán!"阿母谢媒人：“女子先有誓，老姥岂敢言！”ā xiōng dé wén zhī, chàng rán xīn zhōng fán.阿兄得闻之，怅然心中烦。jǔ yán wèi ā mèi:" zuò jì hé bù liàng! xiān jià dé fǔ lì, hòu jià dé láng jūn.举言谓阿妹：“作计何不量！先嫁得府吏，后嫁得郎君。fǒu tài rú tiān dì, zú yǐ róng rǔ shēn.否泰如天地，足以荣汝身。bù jià yì láng tǐ, qí wǎng yù hé yún?"不嫁义郎体，其往欲何云？”lán zhī yǎng tóu dá:" lǐ shí rú xiōng yán.兰芝仰头答：“理实如兄言。xiè jiā shì fū xù, zhōng dào hái xiōng mén.谢家事夫婿，中道还兄门。chǔ fèn shì xiōng yì, nà de zì rèn zhuān! suī yǔ fǔ lì yào, qú huì yǒng wú yuán.处分适兄意，那得自任专！虽与府吏要，渠会永无缘。dēng jí xiāng xǔ hé, biàn kě zuò hūn yīn.登即相许和，便可作婚姻。"”méi rén xià chuáng qù.媒人下床去。nuò nuò fù ěr ěr.诺诺复尔尔。hái bù bái fǔ jūn:" xià guān fèng shǐ mìng, yán tán dà yǒu yuán.还部白府君：“下官奉使命，言谈大有缘。" fǔ jūn dé wén zhī, xīn zhōng dà huān xǐ.”府君得闻之，心中大欢喜。shì lì fù kāi shū, biàn lì cǐ yuè nèi, liù hé zhèng xiāng yìng.视历复开书，便利此月内，六合正相应。liáng jí sān shí rì, jīn yǐ èr shí qī, qīng kě qù chéng hūn.良吉三十日，今已二十七，卿可去成婚。jiāo yǔ sù zhuāng shù, luò yì rú fú yún.交语速装束，络绎如浮云。qīng què bái hú fǎng, sì jiǎo lóng zǐ fān.青雀白鹄舫，四角龙子幡。ē nuó suí fēng zhuǎn, jīn chē yù zuò lún.婀娜随风转，金车玉作轮。zhí zhú qīng cōng mǎ, liú sū jīn lòu ān.踯躅青骢马，流苏金镂鞍。jī qián sān bǎi wàn, jiē yòng qīng sī chuān.赍钱三百万，皆用青丝穿。zá cǎi sān bǎi pǐ, jiāo guǎng shì guī zhēn.杂彩三百匹，交广市鲑珍。cóng rén sì wǔ bǎi, yù yù dēng jùn mén.从人四五百，郁郁登郡门。ā mǔ wèi ā nǚ:" shì dé fǔ jūn shū, míng rì lái yíng rǔ.阿母谓阿女：“适得府君书，明日来迎汝。hé bù zuò yī shang? mò lìng shì bù jǔ!"何不作衣裳？莫令事不举！”ā nǚ mò wú shēng, shǒu jīn yǎn kǒu tí, lèi luò biàn rú xiè.阿女默无声，手巾掩口啼，泪落便如泻。yí wǒ liú lí tà, chū zhì qián chuāng xià.移我琉璃榻，出置前窗下。zuǒ shǒu chí dāo chǐ, yòu shǒu zhí líng luó.左手持刀尺，右手执绫罗。cháo chéng xiù jiā qún, wǎn chéng dān luó shān.朝成绣夹裙，晚成单罗衫。àn àn rì yù míng, chóu sī chū mén tí.晻晻日欲暝，愁思出门啼。fǔ lì wén cǐ biàn, yīn qiú jiǎ zàn guī.府吏闻此变，因求假暂归。wèi zhì èr sān lǐ, cuī cáng mǎ bēi āi.未至二三里，摧藏马悲哀。xīn fù shí mǎ shēng, niè lǚ xiāng féng yíng.新妇识马声，蹑履相逢迎。chàng rán yáo xiāng wàng, zhī shì gù rén lái.怅然遥相望，知是故人来。jǔ shǒu pāi mǎ ān, jiē tàn shǐ xīn shāng:" zì jūn bié wǒ hòu, rén shì bù kě liàng.举手拍马鞍，嗟叹使心伤：“自君别我后，人事不可量。guǒ bù rú xiān yuàn, yòu fēi jūn suǒ xiáng.果不如先愿，又非君所详。wǒ yǒu qīn fù mǔ, bī pò jiān dì xiōng.我有亲父母，逼迫兼弟兄。yǐ wǒ yīng tā rén, jūn hái hé suǒ wàng!"以我应他人，君还何所望！”fǔ lì wèi xīn fù:" hè qīng dé gāo qiān! pán shí fāng qiě hòu, kě yǐ zú qiān nián pú wěi yī shí rèn, biàn zuò dàn xī jiān.府吏谓新妇：“贺卿得高迁！磐石方且厚，可以卒千年；蒲苇一时纫，便作旦夕间。qīng dāng rì shèng guì, wú dú xiàng huáng quán!"卿当日胜贵，吾独向黄泉！”xīn fù wèi fǔ lì:" hé yì chū cǐ yán! tóng shì bèi bī pò, jūn ěr qiè yì rán.新妇谓府吏：“何意出此言！同是被逼迫，君尔妾亦然。huáng quán xià xiāng jiàn, wù wéi jīn rì yán!" zhí shǒu fēn dào qù, gè gè huán jiā mén.黄泉下相见，勿违今日言！”执手分道去，各各还家门。shēng rén zuō sǐ bié, hèn hèn nà kě lùn? niàn yǔ shì jiān cí, qiān wàn bù fù quán!生人作死别，恨恨那可论？念与世间辞，千万不复全！fǔ lì huán jiā qù, shàng táng bài ā mǔ:" jīn rì dà fēng hán, hán fēng cuī shù mù, yán shuāng jié tíng lán.府吏还家去，上堂拜阿母：“今日大风寒，寒风摧树木，严霜结庭兰。ér jīn rì míng míng, lìng mǔ zài hòu dān.儿今日冥冥，令母在后单。gù zuò bù liáng jì, wù fù yuàn guǐ shén! mìng rú nán shān shí, sì tǐ kāng qiě zhí!"故作不良计，勿复怨鬼神！命如南山石，四体康且直！”ā mǔ dé wén zhī, líng lèi yīng shēng luò:" rǔ shì dà jiā zǐ, shì huàn yú tái gé.阿母得闻之，零泪应声落：“汝是大家子，仕宦于台阁。shèn wù wèi fù sǐ, guì jiàn qíng hé báo! dōng jiā yǒu xián nǚ, yǎo tiǎo yàn chéng guō, ā mǔ wèi rǔ qiú, biàn fù zài dàn xī.慎勿为妇死，贵贱情何薄！东家有贤女，窈窕艳城郭，阿母为汝求，便复在旦夕。"”fǔ lì zài bài hái, cháng tàn kōng fáng zhōng, zuò jì nǎi ěr lì.府吏再拜还，长叹空房中，作计乃尔立。zhuǎn tóu xiàng hù lǐ, jiàn jiàn chóu jiān pò.转头向户里，渐见愁煎迫。qí rì niú mǎ sī, xīn fù rù qīng lú.其日牛马嘶，新妇入青庐。yǎn yǎn huáng hūn hòu, jì jì rén dìng chū.奄奄黄昏后，寂寂人定初。wǒ mìng jué jīn rì, hún qù shī zhǎng liú! lǎn qún tuō sī lǚ, jǔ shēn fù qīng chí.我命绝今日，魂去尸长留！揽裙脱丝履，举身赴清池。fǔ lì wén cǐ shì, xīn zhī zhǎng bié lí.府吏闻此事，心知长别离。pái huái tíng shù xià, zì guà dōng nán zhī.徘徊庭树下，自挂东南枝。liǎng jiā qiú hé zàng, hé zàng huà shān bàng.两家求合葬，合葬华山傍。dōng xī zhí sōng bǎi, zuǒ yòu zhǒng wú tóng.东西植松柏，左右种梧桐。zhī zhī xiāng fù gài, yè yè xiāng jiāo tōng.枝枝相覆盖，叶叶相交通。zhōng yǒu shuāng fēi niǎo, zì míng wéi yuān yāng.中有双飞鸟，自名为鸳鸯。yǎng tóu xiāng xiàng míng, yè yè dá wǔ gēng.仰头相向鸣，夜夜达五更。xíng rén zhù zú tīng, guǎ fù qǐ páng huáng.行人驻足听，寡妇起彷徨。duō xiè hòu shì rén, jiè zhī shèn wù wàng.多谢后世人，戒之慎勿忘。