《杂剧·十探子大闹延安府》

dì yī zhé第一折chōng mò bèi lǎo ér bo ér dàn ér tóng shàng bèi lǎo ér yún duàn duàn tián miáo jiē yuǎn cūn, tài gōng zhuāng shàng xì ér sūn.(冲末孛老儿、卜儿、旦儿同上)(孛老儿云)段段田苗接远村，太公庄上戏儿孙。suī rán zhǐ de chú páo lì, dá hè tiān gōng yǔ lù ēn.虽然只得锄刨力，答贺天公雨露恩。lǎo hàn yán ān fǔ rén shì, xìng liú, shuāng míng róng zǔ.老汉延安府人氏，姓刘，双名荣祖。dí qīn de sì kǒu ér jiā shǔ: pó pó wáng shì, zhè gè shì lǎo hàn de ér xí fù ér, wǒ yǒu yí gè hái, huàn zuò liú yàn fāng, zài jīng shī zuò zhe gè bǎ bǐ sī lì.嫡亲的四口儿家属：婆婆王氏，这个是老汉的儿媳妇儿，我有一个孩，唤做刘彦芳，在京师做着个把笔司吏。shí yù zhe qīng míng yī bǎi wǔ, jiā jiā shàng fén jì zǔ, bài sǎo fén yíng.时遇着清明一百五，家家上坟祭祖，拜扫坟茔。pó pó, ǎn zhǔn bèi xiē féi cǎo jī ér huáng mǐ jiǔ ér, ǎn qù nà zǔ fén lǐ, shāo yī mò zhǐ qù.婆婆，俺准备些肥草鸡儿、黄米酒儿，俺去那祖坟里，烧一陌纸去。ruò yào fù, jìng shàng zǔ.若要富，敬上祖。pó pó, nǐ hé xí fù ér xiān qù, wǒ fēng suǒ le mén hù biàn lái yě.婆婆，你和媳妇儿先去，我封锁了门户便来也。bo ér yún lǎo de yě, nǐ qù qián hòu zhí liào de tíng dāng zhě, wǒ yǔ xí fù ér xiān qù, nǐ suí hòu biàn lái yě.(卜儿云)老的也，你去前后执料的停当者，我与媳妇儿先去，你随后便来也。tóng dàn ér xià bèi lǎo ér yún pó pó hé xí fù ér xiān qù le yě, wǒ shōu shí le jiǔ shí, fēng suǒ le mén hù, shàng fén zǒu yī zāo qù.(同旦儿下)(孛老儿云)婆婆和媳妇儿先去了也，我收拾了酒食，封锁了门户，上坟走一遭去。xià bo ér tóng dàn ér shàng bo ér yún lǎo shēn shì liú róng zǔ de nà hún jiā.(下)(卜儿同旦儿上)(卜儿云)老身是刘荣祖的那浑家。jīn rì qīng míng hán shí yī bǎi wǔ, jiā jiā hù hù shàng fén jì zǔ, shāo qián liè zhǐ.今日清明寒食一百五，家家户户上坟祭祖，烧钱烈纸。xí fù ér, ǎn xiān xíng, nǐ gōng gōng suí hòu biàn lái yě.媳妇儿，俺先行，你公公随后便来也。zán màn màn de xíng.咱慢慢的行。jìng bàn gé biāo lǐng zhāng qiān shàng gé biāo yún cháo wèi tián shè láng, mù dēng zhāng zǐ fáng.(净扮葛彪领张千上)(葛彪云)朝为田舍郎，暮登张子房。chū de qí huà mén, biàn shì zhāng lù fáng.出的齐化门，便是獐鹿房。xiǎo guān xìng gé, míng biāo, zì lí jiàng, wǒ shì gé lí jiàng de biàn shì.小官姓葛，名彪，字蜊酱，我是蛤蜊酱的便是。fù qīn shì gé jiān jūn.父亲是葛监军。wǒ shì quán háo shì yào zhī jiā, lěi dài zān yīng zhī zǐ.我是权豪势要之家，累代簪缨之子。wǒ dǎ sǐ rén bù cháng mìng, cháng chuān zé shì zuò láo.我打死人不偿命，常川则是坐牢。shí yù chūn jiān tiān dào, wàn huā zhàn jǐn, liǔ lǜ rú yān.时遇春间天道，万花绽锦，柳绿如烟。wǒ qù tà qīng shǎng wán, wǒ duō lǐng xiē bàn dāng, dàn shì rén jiā hǎo nǚ hái ér, wǒ tuō zhe biàn zǒu.我去踏青赏玩，我多领些伴当，但是人家好女孩儿，我拖着便走。wǒ chū de zhè chéng lái.我出的这城来。bo ér dàn ér xíng zǒu kē gé biāo yún xià cì xiǎo de měi, nǐ jiàn me, nǐ kàn nà liǔ yīn zhí xià, yí gè nián lǎo de pó pó, lǐng zhe yí gè nián jì xiǎo de dà jiě.(卜儿、旦儿行走科)(葛彪云)下次小的每，你见么，你看那柳阴直下，一个年老的婆婆，领着一个年纪小的大姐。nǐ qù shuō yī shēng, jiè tā nà dà jiě, yǔ ǎn nà bì guān rén dì sān bēi jiǔ, zhuì sān gēn dài r, jiào wǒ sān shēng yì nán ér, wǒ jiù shàng mǎ qù yě.你去说一声，借他那大姐，与俺那壁官人递三杯酒，缀三根带儿，叫我三声义男儿，我就上马去也。zhāng qiān yún lǐ huì de.(张千云)理会的。zhāng qiān zuò jiàn bo ér kē, yún zhī yī mā mā.(张千做见卜儿科，云)支揖妈妈。bo ér yún gē ge wàn fú! yǒu shèn me huà shuō? zhāng qiān yún nà bì guān rén de yán yǔ: jiè nǐ nà nián jì xiǎo de dà jiě, yǔ ǎn guān rén dì sān bēi jiǔ, jiào sān shēng yì nán ér, ǎn guān rén shàng mǎ biàn qù yě.(卜儿云)哥哥万福！有甚么话说？(张千云)那壁官人的言语：借你那年纪小的大姐，与俺官人递三杯酒，叫三声义男儿，俺官人上马便去也。bo ér nù kē, yún zhè sī hǎo wú lǐ yě! tā rén qī, liáng rén fù, zěn shēng tì nǐ bǎ zhǎn? tā de niáng kěn tì wǒ nán ér bǎ zhǎn me? zhāng qiān yún bù gàn xiǎo rén shì, shì ǎn guān rén shuō lái.(卜儿怒科，云)这厮好无礼也！他人妻，良人妇，怎生替你把盏？他的娘肯替我男儿把盏么？(张千云)不干小人事，是俺官人说来。wǒ huí huà qù biàn liǎo yě.我回话去便了也。zhāng qiān jiàn jìng kē gé biāo yún tā lái yě bù lái? zhāng qiān yún tā bù kěn lái.(张千见净科)(葛彪云)他来也不来？(张千云)他不肯来。tā shuō dào: nǐ de niáng kěn tì tā nán ér bǎ zhǎn me? gé biāo yún tā shuō shèn me? zhāng qiān yún tā nà mā mā zi shuō dào: zhe nǐ de niáng, kěn tì tā lǎo gōng dì sān bēi jiǔ, jiào sān shēng yì nán ér, tā cái zhe tā xí fù ér lái lī.他说道：你的娘肯替他男儿把盏么？(葛彪云)他说甚么？(张千云)他那妈妈子说道：着你的娘，肯替他老公递三杯酒，叫三声义男儿，他才着他媳妇儿来哩。gé biāo yún shuí zhè bān dào? zhāng qiān yún shì nà bì lǎo mā zǐ shuō lái.(葛彪云)谁这般道？(张千云)是那壁老妈子说来。gé biāo yún dǎ zhè dì zǐ hái ér! wǒ yǒu niáng ā, yào tā tì wǒ bǎ zhǎn? nǐ guò lái, wǒ zì jǐ wèn tā qù.(葛彪云)打这弟子孩儿！我有娘呵，要他替我把盏？你过来，我自己问他去。mā mā xià bài lī.妈妈下拜哩。bo ér yún guān rén, nǐ qí zhe mǎ lī.(卜儿云)官人，你骑着马哩。yǒu shèn me huà shuō? gé biāo yún wǒ qià cái zhe bàn dāng lái shuō.有甚么话说？(葛彪云)我恰才着伴当来说。jiè nà bì jiě jie, tì wǒ bǎ yī bēi jiǔ ér, jiào wǒ sān shēng yì nán ér, wǒ biàn qù yě.借那壁姐姐，替我把一杯酒儿，叫我三声义男儿，我便去也。bo ér yún shèn me yán yǔ! nǐ de niáng kěn yǔ ǎn nán ér bǎ zhǎn me? gé biāo yún zhè pó zǐ wú lǐ yě! nǐ zěn me gǎn mà wǒ? nǐ bù rèn de wǒ, wǒ shì gé jiān jūn(卜儿云)甚么言语！你的娘肯与俺男儿把盏么？(葛彪云)这婆子无礼也！你怎么敢骂我？你不认的我，我是葛监军de shè rén, shì gé lí jiàng.的舍人，是葛蜊酱。xià cì xiǎo de měi, zhòng rén dǎ tā niáng.下次小的每，众人打他娘。bo ér tóng dàn ér zuò dào kē zhāng qiān yún yá nèi, dǎ shā tā liǎng gè le yě.(卜儿同旦儿做倒科)(张千云)衙内，打杀他两个了也。gé biāo yún xiū shuō dǎ sǐ liǎng gè, dǎ sǐ èr shí gè, zhí shèn me? dǎ sǐ yě mǎ yǎo mǎ tī mǎ xǐ, nǐ bù jiǎn nà lǐ gào qù, shuō shì gé lí jiàng dǎ sǐ le nǐ yě.(葛彪云)休说打死两个，打死二十个，值甚么？打死也马咬马踢马躧，你不拣那里告去，说是葛蜊酱打死了你也。zá jiā qù lái.咱家去来。tóng zhāng qiān xià bèi lǎo ér shàng, yún lǎo hàn shōu shí le jiā zhōng, fēng suǒ le mén hù, lái dào zhè jiāo yě wài.(同张千下)(孛老儿上，云)老汉收拾了家中，封锁了门户，来到这郊野外。wù de bú shì wǒ jiā pó pó hé xí fù ér, diē diē, kě shì zěn me lái! zuò kū kē jiē fāng wáng, shàng wù nà lǎo de, nǐ bù zhī dào, nín zhè niáng ér liǎng gè, shì gé jiān jūn de hái ér zhe nǐ nà dà jiě tì tā bǎ zhǎn, jiào tā sān shēng yì nán ér, wèi tā bù kěn, jiāng tā niáng ér liǎng gè dōu dǎ sǐ le lái.兀的不是我家婆婆和媳妇儿，爹爹，可是怎么来！(做哭科)(街坊亡，上)兀那老的，你不知道，您这娘儿两个，是葛监军的孩儿着你那大姐替他把盏，叫他三声义男儿，为他不肯，将他娘儿两个都打死了来。bèi lǎo ér yún gē ge, nǐ bù shuō ā, wǒ zěn me zhī dào.(孛老儿云)哥哥，你不说呵，我怎么知道。tā shì quán háo shì yào zhī jiā de rén, zhè lǐ wú rén jìn de tā.他是权豪势要之家的人，这里无人近的他。wǒ qiě jiāng tā niáng ér liǎng gè de shī shǒu qiǎn tǔ ér péi mái zhe, wǒ zhí dào jīng shī, yǒu wǒ de hái ér liú yàn fāng jiàn zài yá mén zhōng bàn shì lī.我且将他娘儿两个的尸首浅土儿培埋着，我直到京师，有我的孩儿刘彦芳见在衙门中办事哩。wǒ dào de jīng shī, xún jiàn hái ér, hé tā shāng liáng le, qù nà dà dà de yá mén lǐ gào tā qù.我到的京师，寻见孩儿，和他商量了，去那大大的衙门里告他去。pó pó, zé bèi nǐ tòng shā wǒ yě! yù shǎng sān chūn jǐng, fān zuò mǎn huái chóu.婆婆，则被你痛杀我也！欲赏三春景，翻做满怀愁。xún wǒ hái ér qù, bì dìng bào yuān chóu.寻我孩儿去，必定报冤仇。tóng jiē fāng xià jìng páng yá nèi lǐng zhāng qiān shàng, yún huā huā tài suì wèi dì yī, làng zǐ sàng mén shì wú duì.(同街坊下)(净庞衙内领张千上，云)花花太岁为第一，浪子丧门世无对。jiē xià xiǎo mín wén wú pà, shì lì bìng xíng páng yá nèi.阶下小民闻吾怕，势力并行庞衙内。xiǎo guān xìng páng míng jī, guān bài yá nèi zhī zhí.小官姓庞名绩，官拜衙内之职。wǒ shì nà quán háo shì yào zhī jiā, lěi dài zān yīng zhī zǐ.我是那权豪势要之家，累代簪缨之子。wǒ xián guān xiǎo bù zuò, mǎ shòu bù qí.我嫌官小不做，马瘦不骑。wǒ dǎ sǐ rén yòu bù cháng mìng, rú tóng nà fáng yán shàng jiē yí kuài wǎ xiāng sì.我打死人又不偿命，如同那房檐上揭一块瓦相似。wǒ de yuè fù shì gé jiān jūn, jiàn zài xī yán biān zhèn shǒu, xiǎo jiù zǐ shì gé biāo.我的岳父是葛监军，见在西延边镇守，小舅子是葛彪。wǒ láng jiù liǎng gè, yǐ zhàng zhe wǒ yuè fù de shì lì, shuí rén gǎn jìn de? wǒ xiǎo guān jiàn zài kāi fēng fǔ zhí zhǎng shì wù.我郎舅两个，倚仗着我岳父的势力，谁人敢近的？我小官见在开封府执掌事务。qián rì yǒu wǒ xiǎo jiù zǐ àn àn de jì yī fēng shū lái yǔ wǒ, zhe wǒ chāi kāi kàn, shuí xiǎng ǎn xiǎo jiù zǐ dǎ sǐ liǎng gè rén de mìng, nà kǔ zhǔ yào xíng cí gào zhuàng.前日有我小舅子暗暗的寄一封书来与我，着我拆开看，谁想俺小舅子打死两个人的命，那苦主要行词告状。yǒu rén shuō dào, tā shì gé jiān jūn de hái ér, wú rén jìn de tā, zé pà tā lái wǒ zhè kāi fēng fǔ lǐ gào zhuàng lái.有人说道，他是葛监军的孩儿，无人近的他，则怕他来我这开封府里告状来。wǒ zì yǒu gè zhǔ yì.我自有个主意。zhāng qiān, nǐ yá mén shǒu kàn zhe, bù wèn dà xiǎo shì wù lái gào, nǐ bú yào lán dāng tā.张千，你衙门首看着，不问大小事务来告，你不要拦当他。zhāng qiān, hē cuān xiāng fàng gào.张千，喝撺箱放告。bèi lǎo ér shàng, yún lǎo hàn dào zhè jīng shī, xún zhǎo hái ér liú yàn fāng, yǔ tā shuō zhī ā, nà qí jiān xià zhuàng gào tā, yě wèi shì chí lī, wǒ lái dào zhè yá mén shǒu.(孛老儿上，云)老汉到这京师，寻找孩儿刘彦芳，与他说知呵，那其间下状告他，也未是迟哩，我来到这衙门首。zěn shēng de yí ge rén lái, dǎ tīng wǒ hái ér xìn xī, kě shì hǎo yě! liú yàn fāng shàng, yún rén dào gōng mén bù kě rù, wǒ dào gōng mén hǎo xiū xíng.怎生得一个人来，打听我孩儿信息，可是好也！(刘彦芳上，云)人道公门不可入，我道公门好修行。ruò jiāng qū zhí wú diān dǎo, jiǎo tà lián huā bù bù shēng.若将曲直无颠倒，脚踏莲花步步生。xiǎo shēng xìng liú, shuāng míng yàn fāng, běn guàn shì yán ān fǔ rén shì, dí qīn de sì kǒu ér jiā shǔ.小生姓刘，双名彦芳，本贯是延安府人氏，嫡亲的四口儿家属。jiàn jīn yī shuāng fù mǔ, bìng xiǎo shēng de hún jiā, zài yú yán ān fǔ jū zhù.见今一双父母，并小生的浑家，在于延安府居住。xiǎo shēng zài cǐ kāi fēng fǔ, zuò zhe gè bǎ bǐ sī lì, gēn suí zhè páng yá nèi dà rén bàn shì.小生在此开封府，做着个把笔司吏，跟随这庞衙内大人办事。jīn rì xiàng gōng shēng táng, zuò qǐ zǎo yá.今日相公升堂，坐起早衙。xiǎo shēng yǒu jǐ zhuāng wén juàn, wèi zēng xiāo jiǎo, qù wǎng dà rén gēn qián qiān yā zǒu yī zāo qù.小生有几桩文卷，未曾销缴，去往大人跟前佥押走一遭去。kě zǎo lái dào zhè yá mén shǒu yě.可早来到这衙门首也。zuò jiàn bèi lǎo ér kē, yún wù de bú shì wǒ fù qīn! fù qīn, nǐ wéi shèn me lái dào zhè lǐ lái? bèi lǎo ér kū kē, yún hái ér, nǐ bù zhī dào.(做见孛老儿科，云)兀的不是我父亲！父亲，你为甚么来到这里来？(孛老儿哭科，云)孩儿，你不知道。dāng cháo yī rì, shì qīng míng yī bǎi wǔ, shàng fén shāo zhǐ, nǐ mǔ qīn hé nǐ xí fù ér xiān xíng, wǒ zài jiā zhí liào, fēng suǒ le mén hù.当朝一日，是清明一百五，上坟烧纸，你母亲和你媳妇儿先行，我在家执料，封锁了门户。bù xiǎng nǐ mǔ qīn xíng zhì bàn lù, zhuàng jiàn yí gè gé biāo.不想你母亲行至半路，撞见一个葛彪。tā tiáo xì nǐ xí fù ér, yīn bù cóng, jiù dǎ sǐ nǐ xí fù ér, mǎ tà shā nǐ mǔ qīn.他调戏你媳妇儿，因不从，就打死你媳妇儿，马踏杀你母亲。běn dài nà lǐ gào zhuàng lái, nà lǐ rén shuō, tā shì quán háo shì yào zhī jiā, zhè lǐ yě wú rén jìn de tā, nǐ qù jīng shī dà yá mén lǐ gào tā qù.本待那里告状来，那里人说，他是权豪势要之家，这里也无人近的他，你去京师大衙门里告他去。wǒ yī jìng de xún nǐ lái shāng liáng le ā, qù dà yá mén lǐ gào tā qù lái.我一径的寻你来商量了呵，去大衙门里告他去来。liú yàn fāng zuò kū kē, yún mǔ qīn yě, zé bèi nǐ tòng shā wǒ yě! fù qīn, nǐ dàn fàng xīn.(刘彦芳做哭科，云)母亲也，则被你痛杀我也！父亲，你但放心。zhè gè gé biāo, shì gé jiān jūn de hái ér, wǒ rú jīn zài zhè kāi fēng fǔ, gēn zhe zhè páng yá nèi dà rén gēn qián bàn shì lī.这个葛彪，是葛监军的孩儿，我如今在这开封府，跟着这庞衙内大人跟前办事哩。dà rén hǎo shēng kě lián jiàn.大人好生可怜见。wǒ jiāng zhè yī zhuāng shì, kǔ kǔ de dà rén gēn qián āi gào, bì rán yǔ wǒ zuò zhǔ.我将这一桩事，苦苦的大人跟前哀告，必然与我做主。fù qīn, nǐ zé qù nà lǐ gào qù.父亲，你则去那里告去。lái dào zhè yá mén shǒu.来到这衙门首。fù qīn, nǐ qiě zài zhè lǐ, wǒ xiān guò qù dà rén gēn qián gào qù.父亲，你且在这里，我先过去大人跟前告去。zuò jiàn yá nèi kē páng yá nèi yún liú yàn fāng, nǐ lái yǒu hé shì gàn? gǎn yǒu rén qī fù nǐ? nǐ shuō.(做见衙内科)(庞衙内云)刘彦芳，你来有何事干？敢有人欺负你？你说。zhè gè xiǎo de, shì wǒ shǒu xià yī ge diǎn lì, dāo bǐ shàng shí fēn tōng xiǎo, tā biàn shì liú yàn fāng.这个小的，是我手下一个典吏，刀笔上十分通晓，他便是刘彦芳。nǐ yǒu shèn me shì wù lái bǐng? wǒ yǔ nǐ zuò zhǔ.你有甚么事务来禀？我与你做主。liú yàn fāng guì kē páng yá nèi yún hái ér yě, shuí rén gǎn qī fù nǐ? nǐ shì wǒ shǒu xià de gè rén, qī fù nǐ, biàn shì qī fù wǒ yì bān lī.(刘彦芳跪科)(庞衙内云)孩儿也，谁人敢欺负你？你是我手下的个人，欺负你，便是欺负我一般哩。zhāng qiān, nǐ biàn yǔ wǒ ná qù.张千，你便与我拿去。liú yàn fāng guì kē, yún dà rén kě lián jiàn, yǔ nǐ hái ér měi zuò zhǔ zhě.(刘彦芳跪科，云)大人可怜见，与你孩儿每做主者。xiǎo shēng yán ān fǔ rén shì, dí qīn de sì kǒu ér jiā shǔ.小生延安府人氏，嫡亲的四口儿家属。xiǎo shēng zài yá mén zhōng, gēn suí zhe dà rén bàn shì, jiā zhōng jiàn yǒu yī shuāng fù mǔ, bìng xiǎo shēng de hún jiā, jiàn zài yán ān fǔ jū zhù.小生在衙门中，跟随着大人办事，家中见有一双父母，并小生的浑家，见在延安府居住。shí yù qīng míng jié lìng, fù mǔ yǔ xiǎo shēng de hún jiā, tóng shàng fén qù, xíng zhì jiāo wài, zhuàng jiàn yí gè yǐ shì xié quán de gé biāo, mǎ tà sǐ xiǎo shēng de mǔ, yòu dǎ sǐ wǒ de hún jiā.时遇清明节令，父母与小生的浑家，同上坟去，行至郊外，撞见一个倚势挟权的葛彪，马踏死小生的母，又打死我的浑家。hái ér měi dài gào tiān, tiān yòu gāo, dài gào dì, dì yòu hòu.孩儿每待告天，天又高，待告地，地又厚。dà rén kě lián jiàn, yǔ hái ér zuò zhǔ zhě.大人可怜见，与孩儿做主者。páng yá nèi yún zhè sī kě wú lǐ yě! nǐ fàng xīn, wǒ yǔ nǐ zuò zhǔ.(庞衙内云)这厮可无礼也！你放心，我与你做主。bié rén yě jìn bù de tā.别人也近不的他。bèi yún zhè zhuāng shì zhèng shì wǒ nà xiǎo jiù zǐ de gòu dàng.(背云)这桩事正是我那小舅子的勾当。zé chú shì zhè děng.则除是这等。liú yàn fāng, nǐ de shì wǒ tì nǐ zhěng lǐ, wǒ de shì nǐ tì wǒ bàn.刘彦芳，你的事我替你整理，我的事你替我办。nǐ qiě yǔ wǒ zǎn zào wén shū qù.你且与我攒造文书去。liú yàn fāng yún dà rén, bù zhī yǒu duō shǎo wén shū? páng yá nèi yún yě wú duō, zé yǒu sān niú chē wén shū.(刘彦芳云)大人，不知有多少文书？(庞衙内云)也无多，则有三牛车文书。liú yàn fāng yún yǔ xiǎo rén jǐ rì jiǎ xiàn? páng yá nèi yún yǔ nǐ sān rì jiǎ xiàn, wǒ biàn yào wán.(刘彦芳云)与小人几日假限？(庞衙内云)与你三日假限，我便要完。liú yàn fāng yún yǔ xiǎo shēng duō shǎo diǎn lì zǎn zào? páng yá nèi yún nǐ zé dú zì yí gè xiě.(刘彦芳云)与小生多少典吏攒造？(庞衙内云)你则独自一个写。liú yàn fāng yún dà rén kě lián jiàn, sān niú chē de wén shū, yǔ xiǎo rén sān rì jiǎ xiàn biàn yào wán, biàn yǒu nà qī shǒu bā jiǎo, yě zǎn zào bù lái.(刘彦芳云)大人可怜见，三牛车的文书，与小人三日假限便要完，便有那七手八脚，也攒造不来。páng yá nèi yún liú yàn fāng, nǐ mà shuí lī? wǒ xìng chǒng, nǐ shuō dào qī shǒu bā jiǎo, nǐ bǐ bìng wǒ shì páng xiè? zhāng qiān, ná jiā lái shàng le jiā, jiāng zhè sī xià zài sǐ qiú láo lǐ qù.(庞衙内云)刘彦芳，你骂谁哩？我姓宠，你说道七手八脚，你比并我是螃蟹？张千，拿枷来上了枷，将这厮下在死囚牢里去。liú yàn fāng yún xiǎo rén shì yuán gào.(刘彦芳云)小人是原告。páng yá nèi yún wǒ zé jiā de shì yuán gào, liú yàn fāng yún wù de bù yuān qū shā wǒ yě! bèi lǎo ér jiàn liú yàn fāng yún hái ér, nǐ wéi shèn me lái? liú yàn fāng yún fù qīn yě, zhè shì bù zhōng yě.(庞衙内云)我则枷的是原告，(刘彦芳云)兀的不冤屈杀我也！(孛老儿见刘彦芳云)孩儿，你为甚么来？(刘彦芳云)父亲也，这事不中也。bèi lǎo ér yún hái ér, nǐ zěn me lái? liú yàn fāng yún nǐ bù zhī dào, tā wéi tóu lǐ tīng de nín hái ér shuō le, biàn yào yǔ wǒ zuò zhǔ.(孛老儿云)孩儿，你怎么来？(刘彦芳云)你不知道，他为头里听的您孩儿说了，便要与我做主。hòu lái zhe wǒ zǎn qì zhè sān niú chē wén shū, wǒ biàn shuō zhe duō shǎo rén zǎn zào, tā biàn dào zé nǐ dú zì yí gè wǒ biàn dào yǔ wǒ jǐ rì jiǎ xiàn, tā biàn dào yǔ nǐ sān rì jiǎ xiàn wǒ biàn dào wǒ yǒu qī shǒu bā jiǎo yě xiě bù chū lái.后来着我攒迄这三牛车文书，我便说着多少人攒造，他便道则你独自一个；我便道与我几日假限，他便道与你三日假限；我便道我有七手八脚也写不出来。shì dào wǒ mà tā shì páng xiè, yào jiāng nín hái ér xià zài sǐ qiú láo lǐ qù.世道我骂他是螃蟹，要将您孩儿下在死囚牢里去。wǒ qià我恰cái wèn rén lái, tā shì gé biāo de jiě fū.才问人来，他是葛彪的姐夫。fù qīn yě, nǐ bù wèn nà lǐ, dà dà de yá mén lǐ gào tā qù.父亲也，你不问那里，大大的衙门里告他去。fù qīn, nǐ jiù wǒ zhě, tiān nà! kě zhe shuí rén yǔ wǒ zuò zhǔ yě! xià bèi lǎo ér yún tiān nà, shuí xiǎng páng yá nèi shì gé biāo de jiě fū, ǎn zào le guān mén zhuàng yě.父亲，你救我者，天那！可着谁人与我做主也！(下)(孛老儿云)天那，谁想庞衙内是葛彪的姐夫，俺造了关门状也。wǒ pó pó hé xí nǚ ér, dōu wú le yě, hái ér yòu xià zài láo zhōng, yào wǒ zhè xìng mìng zuò shèn me? bù jiǎn nà lǐ, dà dà de yá mén lǐ gào tā qù.我婆婆和媳女儿，都无了也，孩儿又下在牢中，要我这性命做甚么？不拣那里，大大的衙门里告他去。hǎo yuān qū yě, zhe shuí rén yǔ wǒ zuò zhǔ yě? xià páng yá nèi yún zhāng qiān, jiāng nà sī xià zài láo zhōng qù le yě.好冤屈也，着谁人与我做主也？(下)(庞衙内云)张千，将那厮下在牢中去了也。zǎo shì gào zhe wǒ, gào zhe bié rén, kě zěn le yě? yī bì xiě shū, zhe wǒ yuè fù dé zhī.早是告着我，告着别人，可怎了也？一壁写书，着我岳父得知。zhè shì bù zhōng.这事不中。dào lái rì wǒ qù xiāng fǔ zhōng, bǐng guò cǐ yī jiàn shì, wǒ màn màn de lüè chī zhè sī.到来日我去相府中，禀过此一件事，我慢慢的掠笞这厮。zuǒ yòu jiāng mǎ lái, wǒ huí sī zhái zhōng qù yě.左右将马来，我回私宅中去也。dìng jì qiǎo ān pái, sǐ rén zé qíng mái.定计巧安排，死人则情埋。yǒu rén lái chán wǒ, yī dùn dà pǐ chái.有人来缠我，一顿大劈柴。xià yǔ lǎo ér shàng, yún lǎo hàn liú róng zǔ shì yě.(下)(宇老儿上，云)老汉刘荣祖是也。tiān nà, shuí xiǎng ǎn jiā zāo zhe zhè chǎng hèng shì.天那，谁想俺家遭着这场横事。lǎo hàn ruò dà nián jì, kě nà lǐ měi gào qù.老汉偌大年纪，可那里每告去。lái dào zhè dà jiē shàng, wǒ hǎo yuān qū yě, zhe shuí rén yǔ wǒ zuò zhǔ zhě? zuò kū kē zhèng mò lǐng zhāng qiān shàng, yún xiǎo guān xìng lǐ míng guī, zì jūn yù, běn guàn hé nán fǔ rén shì.来到这大街上，我好冤屈也，着谁人与我做主者？(做哭科)(正末领张千上，云)小官姓李名圭，字均玉，本贯河南府人氏。yòu nián pō qín yú xué, zì zhōng jiǎ dì yǐ lái, lèi méng qiān yòng, guān bài lián shǐ zhī zhí.幼年颇勤于学，自中甲第以来，累蒙迁用，官拜廉使之职。jīn fèng shèng rén de mìng, wèi yīn xī yán děng chù, duō yǒu guān zhuó lì bì, mín jiān hǎo shēng yuān wǎng, xià qíng bù néng shàng dá.今奉圣人的命，为因西延等处，多有官浊吏弊，民间好生冤枉，下情不能上达。shàng mìng diǎn chà xiǎo guān, sī xíng tǐ chá.上命点差小官，私行体察。wǒ rú jīn gēng huàn le yī fú, lǐng zhe zhāng qiān, cháng jiē shì shàng, sī xíng zǒu yī zāo qù.我如今更换了衣服，领着张千，长街市上，私行走一遭去。xiǎng ǎn zhè wèi guān de, dōu zhǐ yào fèng gōng shǒu fǎ yě ā.想俺这为官的，都只要奉公守法也呵。chàng(唱)xiān lǚ diǎn jiàng chún jiàn rú jīn sì hǎi wú yú, bā fāng lí shù, jiē fēng fù.【仙吕】【点绛唇】见如今四海无虞，八方黎庶，皆丰富。lè yè ān jū, pǔ tiān xià dū tuō lài zhe dāng jīn fú.乐业安居，普天下都托赖着当今福。hùn jiāng lóng wèi guān de shí jūn zhī lù, zé yào jìn zhōng shǒu jié shì luán yú, tóu zhì de fēng qī yìn zǐ, shǐ bì qū nú.【混江龙】为官的食君之禄，则要尽忠守节侍銮舆，投至的封妻荫子，使婢驱奴。ruò gè shì xuě àn yíng chuāng jiāng huáng juǎn dú, zěn néng gōu wū xuē xiàng jiǎn zǐ cháo fú, wǒ zé dài yào shǒu qīng lián bō yí gè wàn gǔ liú míng yù.若个是雪案萤窗将黄卷读，怎能勾乌靴象简紫朝服，我则待要守清廉播一个万古留名誉。zán rén yào yī shēng chǎn nìng, wǎng fù le qī chǐ shēn qū.咱人要一生谄佞，枉负了七尺身躯。bèi lǎo ér yún yuān qū yě! kě shuí rén yǔ wǒ zuò zhǔ yě? zhèng mò yún yǒu nà děng wéi guān wèi lì de, xiàn hài liáng mín.(孛老儿云)冤屈也！可谁人与我作主也？(正末云)有那等为官为吏的，陷害良民。xiǎo guān zhí jū qīng lián, lǐ dāng zhèng zhí chú jiān gé bì yě ā.小官职居清廉，理当正直除奸革弊也呵。chàng(唱)yóu hú lú zé wèi nà lì bì guān zhuó mín shòu kǔ, chà xiǎo guān qīn tǐ fú.【油葫芦】则为那吏弊官浊民受苦，差小官亲体伏。yǒu děng quán háo shì yào hěn wú tú.有-等权豪势要狠无徒。tā zé dài yào yǐ qiáng líng ruò hú wéi zuò, quán bù pà yī zhāo rén yuàn tiān gōng nù.他则待要倚强凌弱胡为做，全不怕一朝人怨天公怒。ruò yǒu nà xián yuān de lái gào sù, xiǎo guān kě yě wú miàn mù.若有那衔冤的来告诉，小官可也无面目。shī xíng nà tú liú chī zhàng wǒ kě biàn yī zhe tiáo lǜ, bù nèn de hé yǐ dé mín fú.施行那徒流笞杖我可便依著条律，不恁的何以得民服。tiān xià lè fāng xìn dào bǐng zhèng gōng zhí shì dà zhàng fū.【天下乐】方信道秉正公直是大丈夫。wǒ kě biàn yóu yě bō yù, zì yìng fù.我可便犹也波豫，自应付。wǒ zé dài chì xīn bào guó jiāng shè jì fú, wǒ zé dài yào jiāng liáng shàn jǔ, wǒ zé dài bǎ jiān è chú, wǒ yī xīn ér gǎn yǔ mín zuò zhǔ.我则待赤心报国将社稷扶，我则待要将良善举，我则待把奸恶除，我一心儿敢与民做主。bèi lǎo ér yún tiān nà! shuí rén yǔ wǒ zuò zhǔ? wǒ xún yí gè sǐ bà! zhèng mò yún wù nà lǐ yī cù rén nào, wǒ shì kàn zhě.(孛老儿云)天那！谁人与我做主？我寻一个死罢！(正末云)兀那里一簇人闹，我试看者。yí gè lǎo rén jiā, nǐ zhè bān xín sǐ mì huó de, yǒu shèn me yuān qū de shì, nǐ hé wǒ shuō zhě.一个老人家，你这般寻死觅活的，有甚么冤屈的事，你和我说者。bèi lǎo ér yún nǐ zhè sī, shì nà lǐ lái de zhuāng jiā hòu shēng? wù de bù qū shā wǒ yě.(孛老儿云)你这厮，是那里来的庄家后生？兀的不屈杀我也。nǐ nà nǐ nà shuì liáng sī juàn qù, nǐ guǎn wǒ zěn de yě? zhèng mò yún nǐ yǒu shèn me yuān wǎng de shì? nǐ yǔ wǒ shuō zhě.你纳你那税粮丝绢去，你管我怎的也？(正末云)你有甚么冤枉的事？你与我说者。bèi lǎo ér yún wǒ biàn hé nǐ shuō, nǐ yě guǎn bù de.(孛老儿云)我便和你说，你也管不的。zhèng mò yún wǒ suī shì guǎn bù de nǐ, wǒ shì cāi zhě.(正末云)我虽是管不的你，我试猜者。chàng(唱)jì shēng cǎo mò bú shì dǎ guān sī rén lián lěi? mò bú shì gào tián zhái zhēng dì tǔ? mò bú shì zhēng chà dòu ōu rén qī fù? zé guǎn lǐ chuí xiōng diē jiǎo hěn yōu lǜ, zé jiàn tā xín sǐ mì huó yīn hé gù? bèi lǎo ér zuò qiǎng bái zhèng mò kē, yún bù gàn nǐ shì, nǐ xiū guǎn wǒ.【寄生草】莫不是打官司人连累？莫不是告田宅争地土？莫不是争差斗殴人欺负？则管里捶胸跌脚狠忧虑，则见他寻死觅活因何故？(孛老儿做抢白正末科，云)不干你事，你休管我。zhèng wèi chàng āi, nǐ gè wú yùn zhì de guāng zǐ tè cūn shā, dǎ shèn me gè míng bái yuān wǎng zán xíng sù.(正未唱)哎，你个无运智的光子忒村沙，打甚么个明白冤枉咱行诉。bèi lǎo ér yún yuān qū yě.(孛老儿云)冤屈也。zhèng mò chàng(正末唱)liù yāo xù tā bú zhù gāo shēng jiào, zé jiàn tā yǎng miàn kū, tā lián shēng ér duǎn tàn cháng xū.【六幺序】他不住高声叫，则见他仰面哭，他连声儿短叹长吁。zhè lǎo zi yǒu shèn yuān qū, dà jiào gāo hū, tā pū sù sù lèi diǎn rú zhū.这老子有甚冤屈，大叫高呼，他扑簌簌泪点如珠。bèi lǎo ér zuò mà zhèng mò kē, yún bù xiǎo shì de jīng lǘ qín shòu chù shēng, guǎn nǐ de gòu dàng qù, wù le nǐ nà shuì liáng, nǐ guǎn wǒ zuò shèn me? tiān nà, qū shā wǒ yě? zhèng mò chàng tā zhǐ bí āo mà dào yǒu sān shí jù, mà de wǒ xiū dā dā dào tuì shēn qū.(孛老儿做骂正末科，云)不晓事的精驴禽兽畜生，管你的勾当去，误了你纳税粮，你管我做甚么？天那，屈杀我也？(正末唱)他指鼻凹骂到有三十句，骂的我羞答答倒褪身躯。zuò jiào kē! yún zhāng qiān, chàng nǐ qiǎo shēng ér yǐn dào wú rén chù, wǒ kě biàn tái le lì zi, tuō le yī fú.(做叫科！云)张千，(唱)你悄声儿引到无人处，我可便抬了笠子，脱了衣服。zuò tuō yī fu kē bèi lǎo ér yún yé ye wǒ sǐ yě, lǎo hàn bù rèn de.(做脱衣服科)(孛老儿云)爷爷我死也，老汉不认的。dà rén kě lián jiàn.大人可怜见。zhèng mò chàng wǒ jiàn tā huāng sǒng, chóu chú, zuǒ yòu zhī wú.(正末唱)我见他慌悚，踌躇，左右支吾。jǐn màn xiāng zhú.紧慢相逐。guì zài jiē qú, āi gào bīn fú.跪在街衢，哀告宾伏。zé jiàn tā yī lái yī wǎng jiāng zán lái biàn dāng zhù, zuò lěng xiào kē, yún nǐ qià cái bù dào lái.则见他一来一往将咱来便当住，(做冷笑科，云)你恰才不道来。chàng wù le wǒ nà shuì qù.(唱)误了我纳税去。yún wù nà lǎo zi, nǐ shuō nǐ nà cí yīn.(云)兀那老子，你说你那词因。bèi lǎo ér yún lǎo hàn bù rèn de, dà rén kě lián jiàn.(孛老儿云)老汉不认的，大人可怜见。lǎo hàn shì zhè yán ān fǔ rén shì, xìng liú, shuāng míng róng zǔ, dí qīn de sì kǒu ér jiā shǔ.老汉是这延安府人氏，姓刘，双名荣祖，嫡亲的四口儿家属。dāng cháo yī rì, qīng míng jié lìng, yīn shàng fén lái dào huāng jiāo yě dì, zhuàng jiàn yí gè yǐ shì xié quán de guān rén, huàn zuò gé biāo, tā zǒu mǎ xǐ sǐ wǒ de pó pó, yòu dǎ sǐ le wǒ de xí fù ér.当朝一日，清明节令，因上坟来到荒郊野地，撞见一个倚势挟权的官人，唤做葛彪，他走马躧死我的婆婆，又打死了我的媳妇儿。lǎo hàn lái dào jīng shī gào tā, yǒu páng yá nèi dǎo bǎ wǒ de hái ér liú yàn fāng xià zài láo lǐ le.老汉来到京师告他，有庞衙内倒把我的孩儿刘彦芳下在牢里了。jīn rì dé jiàn dà rén, biàn shì bá yún jiàn rì, hūn jìng chóng mó.今日得见大人，便似拔云见日，昏镜重磨。róu ruǎn mò guò xī jiàn shuǐ, bù píng dì shàng yě gāo shēng.柔软莫过溪涧水，不平地上也高声。huái chuāi wàn gǔ xuān yuán jìng, zhào chá xián yuān fù qū rén.怀揣万古轩辕镜，照察衔冤负屈人。zhèng mò yún zhè sī hǎo wú lǐ yě ā! chàng zhè sī měi è dǎng xiōng tú.(正末云)这厮好无礼也呵！(唱)这厮每恶党凶徒。bài huài fēng sú, jiāng hǎo rén jiā wù zǐ duó zhū.败坏风俗，将好人家恶紫夺朱。tā nà yé bù liáng ér yòu bá hù, zé xiàng nà xiǎo mín xíng xié xì ná cū.他那爷不良儿又跋扈，则向那小民行挟细拿粗。wǒ fàng dí tóu wěi de hé tā zuò, qǐ bù wén rén xīn shì tiě, guān fǎ zé lú.我放敌头委的和他做，岂不闻人心似铁，官法则炉。bèi lǎo ér yún dà rén kě lián jiàn, yǔ ǎn zhè bǎi xìng měi zuò zhǔ zhě.(孛老儿云)大人可怜见，与俺这百姓每做主者。zhèng mò yún wù nà lǎo zi, wǒ shì àn chá sī lián shǐ.(正末云)兀那老子，我是按察司廉使。nà gé biāo shì quán háo shì yào de rén, bié chù yě jìn bù de tā, nǐ gēn wǒ chéng xiàng fǔ lǐ gào qù lái.那葛彪是权豪势要的人，别处也近不的他，你跟我丞相府里告去来。bèi lǎo ér yún dà rén kě lián jiàn, yǔ lǎo hàn zuò zhǔ zhě.(孛老儿云)大人可怜见，与老汉做主者。zhèng mò yún nǐ fàng xīn yě.(正末云)你放心也。chàng(唱)wěi shēng bù suǒ nǐ tòng háo táo, zhǔn bèi zhe shēn yuān qù, zé chú shì zǎi xiàng fǔ yǔ nǐ gè pín mín zuò zhǔ.【尾声】不索你痛嚎咷，准备着伸冤去，则除是宰相府与你个贫民做主。nǐ nà rén mìng guān sī shì bù xū, biàn chāi rén tí qǔ wú tú.你那人命官司事不虚，便差人提取无徒。wǒ ruò shì zé le zhāo zhuàng, gǎn zhe tā mù xià shēn cú, wǒ jiào tā fù fǎ yún yáng shàng mù lǘ.我若是责了招状，敢着他目下身殂，我教他赴法云阳上木驴。bèi lǎo ér yún dà rén shuō de huà yǒu zhǔn me? zhèng mò chàng nǐ xiū cāi zuò miù yǔ, wǒ gǎn hé tā shí zuò, yún xiǎo guān jì wèi lián shǐ, qǐ bì quán háo, zé shì yǔ mín chú hài yě.(孛老儿云)大人说的话有准么？(正末唱)你休猜做谬语，我敢和他实做，(云)小官既为廉使，岂避权豪，则是与民除害也。chàng jiāng wǒ zhè zhèng zhí de míng xìng bō huáng dōu.(唱)将我这正直的名姓播皇都。tóng bèi lǎo ér xià(同孛老儿下)dì èr zhé第二折fàn zhòng yān lǐng zhāng qiān shàng, yún bó lǎn qún shū guàn jiǔ jīng, fèng huáng chí shàng gǎn zhēng róng.(范仲淹领张千上，云)博览群书贯九经，凤凰池上敢峥嵘。diàn qián céng xiàn shēng píng cè, dú zhàn áo tóu dì yī míng.殿前曾献升平策，独占鳌头第一名。xiǎo guān xìng fàn míng zhòng yān, zì xī wén.小官姓范名仲淹，字希文。shēng ér hán mén, zhǎng jū bái wū, céng yú sēng shè jiǎng shū, shòu qīng pín kǔ jìn xué yè, yī jǔ jìn shì jí dì, chú hàn lín mì shū jiào shòu.生而寒门，长居白屋，曾于僧舍讲书，受清贫苦进学业，一举进士及第，除翰林秘书教授。yīn mǔ sāng qù guān, fù qǐ zhī hòu, qiān lì bù yuán wài láng, quán zhī kāi fēng fǔ shì.因母丧去官，复起之后，迁吏部员外郎，权知开封府事。xiǎo guān qīng cái hǎo shì, yǎng qí sì fāng yóu shì.小官轻财好士，养其四方游士。zhì yì tián qiān mǔ yú wú zhōng, shū yuǎn zōng zú, jiē yǒu shàn gěi.治义田千亩于吴中，疏远宗族，皆有赡给。měi lín zhèng shì, jué duàn bù zhì, míng qí chù dǒu.每临政事，决断不滞，明其黜陡。rú yǒu bān bù jiān sī, bù cái guān lì, yī bǐ gōu xiāo, yǒng bù xù yòng.如有班部监司，不才官吏，一笔勾消，永不叙用。shèng rén zhī xiǎo guān fǎng chá jīng shěn, jǔ jiàn wú chà.圣人知小官访察精审，举荐无差。guān bài tiān zhāng gé dài zhì zhī zhí.官拜天章阁待制之职。jīn yǒu yán ān fǔ děng chù guān lì kù nüè, wǎng qū liáng mín.今有延安府等处官吏酷虐，枉屈良民。fèng shèng rén de mìng, chà jiān chá lián shǐ lǐ guī, chí yì wèi xún àn jué yù.奉圣人的命，差监察廉使李圭，驰驿为巡按决狱。cǐ rén lián jié qīng gàn, zé jīn rì biàn zhe lǐ guī, zhí zhì yán ān fǔ děng chù, qīng lǐ wén juàn, zǒu yī zāo qù.此人廉洁清干，则今日便着李圭，直至延安府等处，清理文卷，走一遭去。zé wèi tā zhì jié jiān gāng shǒu sì fāng, lián néng gōng zhèng zuò xián liáng.则为他志节坚刚守四方，廉能公正作贤良。làn guān wū lì chú mín hài, jué duàn fēn míng xiàn biǎo zhāng, xià jīng lì lǐng zhāng qiān shàng, yún bó lǎn shī shū lì yè chéng, míng biāo jīn bǎng shòu huáng ēn.滥官污吏除民害，决断分明献表章，(下)(经历领张千上，云)博览诗书立业成，名标金榜受皇恩。wèi guān zhèng zhí yú jiā guó, yǒng bǎo huáng tú xiǎng tài píng.为官正直于家国，永保皇图享太平。xiǎo guān nǎi fǔ jīng lì shì yě, yòu xí rú yè, yí kàn shī shū, suī rán wèi dào sān gōng wèi, yě shì huáng jiā zhōng xiào chén.小官乃府经历是也，幼习儒业，颐看诗书，虽然未到三公位，也是皇家忠孝臣。xiǎo guān zài cǐ xiāng fǔ, wèi qí shǒu lǐng, fǔ yá zǎi xiàng, měi cháo chà wěi, qǐ gǎn chā cuò bàn háo fēn.小官在此相府，为其首领，府衙宰相，每朝差委，岂敢差错半毫分。dāng jīn shèng zhǔ, huáng ēn kuān hòu, yǔ lù zēng jiā, wèi yīn bā fǔ zǎi xiàng, bàn shì xīn qín, cì yù jiǔ bǎi píng, tāng yáng shí zhǐ, kào láo bā fǔ zǎi xiàng, qiǎn xiǎo guān ān pái yán yàn.当今圣主，皇恩宽厚，雨露增加，为因八府宰相，办事辛勤，赐御酒百瓶，汤羊十只，犒劳八府宰相，遣小官安排筵宴。zhāng qiān, yǔ wǒ huàn gè chú zǐ lái, dǎ liào zhàng.张千，与我唤个厨子来，打料帐。zhāng qiān yún lǐ huì de.(张千云)理会的。zhè lǐ yǒu gè chú zǐ, zuì gān jìng líng lì.这里有个厨子，最干净伶俐。wǒ shì jiào tā zhě.我试叫他者。zuò jiào kē, yún chú zǐ zài jiā me? jìng chú zǐ shàng, yún wǒ zuò chú zǐ shí shì biāo, piān néng zhēng zuò kuài pēng páo.(做叫科，云)厨子在家么？(净厨子上，云)我做厨子实是标，偏能蒸作快烹炰。zhū bān pǐn wù quán bù ài, zhī zài rén jiā tōu hú jiāo.诸般品物全不爱，只在人家偷胡椒。zì jiā chú zǐ de biàn shì.自家厨子的便是。nà gè jiào wǒ lī, wǒ qù kàn zhě.那个叫我哩，我去看者。zuò chū mén kē, yún ā gē huàn wǒ zuò shèn me? zhāng qiān yún jīng lì dà rén huàn nǐ zuò xiē ér shēng huó lī.(做出门科，云)阿哥唤我做甚么？(张千云)经历大人唤你做些儿生活哩。chú zǐ yún xiǎo rén biàn qù.(厨子云)小人便去。kě zǎo lái dào yá mén shǒu yě.可早来到衙门首也。zhāng qiān yún nǐ zé zài zhè lǐ, wǒ bào fù qù.(张千云)你则在这里，我报复去。jiàn kē yún xiàng gōng, chú zǐ lái le yě.(见科云)相公，厨子来了也。jīng lì yún zhe tā guò lái.(经历云)着他过来。zhāng qiān yún chú zǐ, zhe nǐ guò qù.(张千云)厨子，着你过去。chú zǐ zuò jiàn kē, yún xiàng gōng, huàn xiǎo rén yǒu shèn me shēng huó zuò? jīng lì yún wù nà chú zǐ, jīn yǒu bā fǔ zǎi xiàng, zài shěng táng yán yàn, huàn nǐ lái dǎ gè liào zhàng.(厨子做见科，云)相公，唤小人有甚么生活做？(经历云)兀那厨子，今有八府宰相，在省堂筵宴，唤你来打个料帐。bā fǔ dà rén de fēn fàn shāo gē tāng pǐn tiān huàn bù xǔ shǎo le.八府大人的分饭烧割汤品添换不许少了。nǐ zěn shēng bǎi bù, nǐ shuō, wǒ shì tīng.你怎生摆布，你说，我试听。xiān mǎi yì zhī hǎo yáng zhě.先买一只好羊者。chú zǐ yún xiàng gōng, rú jīn hǎo féi yáng dé mǎi.(厨子云)相公，如今好肥羊得买。zhāng qiān yún zěn shēng de mǎi? chú zǐ yún qī ge shā bǎn qián mǎi yì zhī.(张千云)怎生得买？(厨子云)七个沙板钱买一只。zhòng yī bǎi èr shí jīn, dà wěi zǐ mián yáng zhì jiàn.重一百二十斤，大尾子绵羊至贱。jīng lì yún zhāng qiān, jiù yǔ tā qī wén qián, zé wèn tā yào yī bǎi èr shí jīn de dà wěi zǐ mián yáng.(经历云)张千，就与他七文钱，则问他要一百二十斤的大尾子绵羊。chú zǐ yún xiàng gōng, zhè liǎng rì yáng guì le.(厨子云)相公，这两日羊贵了。zhāng qiān chéng dá kē, yún de yě me! chú zǐ yún yī yīng tāng shuǐ, dōu shì wǒ guǎn.(张千呈答科，云)得也么！(厨子云)一应汤水，都是我管。gè yào gǔ guài, shuǎng kǒu zuān sāi.各要古怪，爽口钻腮。jīng lì yún ān pái le yán xí yě.(经历云)安排了筵席也。zhāng qiān mén shǒu qù zhě, dà rén měi xià mǎ shí, bào fù wǒ zhī dào.张千门首觑者，大人每下马时，报复我知道。zhāng qiān yún lǐ huì de.(张千云)理会的。lǚ yí jiǎn jìng huí huí guān rén hàn ér guān rén nǚ zhí guān rén dá dá guān rén, zhòng guān tóng shàng lǚ yí jiǎn yún yòu xí shī shū dào yè lóng, wú jiā sān(吕夷简、净回回官人、汉儿官人、女直官人、达达官人，众官同上)(吕夷简云)幼习诗书道业隆，吾家三bèi zhèng rú fēng.辈正儒风。tiáo hé dǐng nài míng chén zǐ, lěi dài guān jū bā fǔ zhōng.调和鼎鼐名臣子，累代官居八府中。xiǎo guān xìng lǚ, míng yí jiǎn, zì tǎn fū, zǔ nǎi guī xiáng, fù nǎi méng hēng, shū nǎi méng zhèng.小官姓吕，名夷简，字坦夫，祖乃龟祥，父乃蒙亨，叔乃蒙正。xiǎo guān yòu chéng fù zǔ qiǎn xùn, pō xí jīng diǎn, cháo tíng rèn yòng xián liáng, guān bài zhōng shū píng zhāng lǐng shěng zhī zhí.小官幼承父祖遣训，颇习经典，朝廷任用贤良，官拜中书平章领省之职。xiǎo guān lǚ jìn xián cái, rèn yòng zhě nǎi fàn zhòng yān wén yàn bó céng gōng liàng sī mǎ guāng fù bì chén yáo zuǒ děng, jiē xiǎo guān suǒ jiàn yě.小官屡进贤才，任用者乃范仲淹、文彦博、曾公亮、司马光、富弼、陈尧佐等，皆小官所荐也。jīn méng shèng rén kě lián, jiàn xiǎo guān zhuó yòng liáng cái, quán héng rén wù, bāo biǎn bì dāng, jī zhuó yáng qīng, yù shū quot fāng zhèng zhōng liáng quot sì zì, chì cì quot huái zhōng quot zhī bēi.今蒙圣人可怜，见小官擢用良才，铨衡人物，褒贬必当，激浊扬清，御书"方正忠良"四字，敕赐"怀忠"之碑。fāng jīn lǐ yuè xīng xíng, sù jìng hǎi nèi.方今礼乐兴行，肃靖海内。tuō lài shèng rén hóng fú, xiǎo guān děng zǎo cháo jǐ tuì, cì yù jiǔ shí píng, jiù yú xiāng fǔ, huì zhòng guān yuán yǐn yàn.托赖圣人洪福，小官等早朝己退，赐御酒十瓶，就于相府，会众官员饮宴。kě zǎo lái dào yě.可早来到也。jīng lì ān zài? jīng lì jiàn kē, yún dà rén, xiǎo guān jiǔ hóu duō shí yě.经历安在？(经历见科，云)大人，小官久侯多时也。lǚ yí jiǎn yún zhǔn bèi de yán huì rú hé? jīng lì yún dà rén, yán yàn dōu ān pái wán bèi le yě.(吕夷简云)准备的筵会如何？(经历云)大人，筵宴都安排完备了也。lìng rén tái shàng guǒ zhuō lái zhě.令人抬上果桌来者。zhāng qiān yún lǐ huì de, lǚ yí jiǎn yún zhòng guān rén měi gǎn dài lái yě.(张千云)理会的，(吕夷简云)众官人每敢待来也。jìng páng yá nèi shàng, yún xiǎo guān yá nèi páng jī shì yě.(净庞衙内上，云)小官衙内庞绩是也。jīn yǒu liú yàn fāng de zhè yī zhuāng shì wèi wán, wǒ zhèng yào bǐng zhī dà rén qù, shuō zài chéng xiàng fǔ lǐ yǐn jiǔ, bù miǎn de zǒu yī zāo qù.今有刘彦芳的这一桩事未完，我正要禀知大人去，说在丞相府里饮酒，不免的走一遭去。shuō huà zhōng jiān, kě zǎo lái dào mén shǒu yě.说话中间，可早来到门首也。zhāng qiān bào fù qù, dào yǒu páng yá nèi zài yú mén shǒu.张千报复去，道有庞衙内在于门首。zhāng qiān yún lǐ huì de.(张千云)理会的。zuò bào kē, yún bào de dà rén dé zhī, yǒu páng yá nèi zài yú mén shǒu.(做报科，云)报的大人得知，有庞衙内在于门首。lǚ yí jiǎn yún zhe tā guò lái.(吕夷简云)着他过来。zhāng qiān yún lǐ huì de.(张千云)理会的。zhe guò qù.着过去。páng yá nèi zuò jiàn kē, yún dà rén, páng jī yǒu bǐng fù de shì.(庞衙内做见科，云)大人，庞绩有禀复的事。lǚ yí jiǎn yún yá nèi yǒu shèn me bǐng fù de shì? páng yá nèi yún dà rén, xiǎo guān wú shì, kě yě bù lái.(吕夷简云)衙内有甚么禀复的事？(庞衙内云)大人，小官无事，可也不来。wǒ shǒu xià yǒu yí gè diǎn lì liú yàn fāng, wǒ wèi gōng shì, jiào tā zǎn zào wén shū, tā huǐ mà wǒ.我手下有一个典吏刘彦芳，我为公事，教他攒造文书，他毁骂我。tā shuō qī shǒu bā jiǎo, wǒ yě xiě bù de.他说七手八脚，我也写不的。tā míng zhī wǒ xìng páng, shì páng yá nèi, tā bǎ wǒ bǐ bìng zuò páng xiè, dàng zuò pǐn shí zhī lèi, bǎ wǒ zhǔ zài guō lǐ tòng hóng le, huò shì jiàng pēng, huò shì zuò zhǎ, wǒ bù hài téng? tā huǐ mà dà guān, xiǎo guān tè lái bǐng zhī.他明知我姓庞，是庞衙内，他把我比并做螃蟹，当做品食之类，把我煮在锅里通红了，或是酱烹，或是做鲊，我不害疼？他毁骂大官，小官特来禀知。lǚ yí jiǎn yún páng jī, zhè gè shì nǐ yá mén lǐ xiǎo de měi, dǎ shèn me bù jǐn, nǐ nà lǐ zì fā luò qù bà.(吕夷简云)庞绩，这个是你衙门里小的每，打甚么不紧，你那里自发落去罢。páng yá nèi yún xiè le dà rén, xiǎo guān huí qù yě.(庞衙内云)谢了大人，小官回去也。lǚ yí jiǎn yún páng jī, ǎn bā fǔ zǎi xiàng, jīn rì cì yàn, nǐ jiù zài cǐ yǐn jǐ bēi jiǔ huí qù.(吕夷简云)庞绩，俺八府宰相，今日次宴，你就在此饮几杯酒回去。páng yá nèi yún xiǎo guān zhī dào.(庞衙内云)小官知道。huí huí guān rén yún ān pái jiǔ lái, zhòng zǎi xiàng yǐn jǐ bēi zhě.(回回官人云)安排酒来，众宰相饮几杯者。zhòng zuò yǐn jiǔ kē páng yá nèi shī lǐ kē, yún dà rén shù zuì.(众做饮酒科)(庞衙内施礼科，云)大人恕罪。huí huí guān rén yún yǔ tā jiǔ chī zhě.(回回官人云)与他酒吃者。páng yá nèi zuò yǐn jiǔ kē huí huí guān rén yún jīng lì.(庞衙内做饮酒科)(回回官人云)经历。ná nà tǔ mù bā lái.拿那土木八来。jīng lì yún yǒu.(经历云)有。lìng rén ná guò nà chú zǐ lái.令人拿过那厨子来。chú zǐ guì kē huí huí guān rén yún wù nà chú zǐ, shèng rén yán yǔ, zhe ǎn zhè, bā fǔ zǎi xiàng zài cǐ yǐn jiǔ, nǐ ān pái de chá fàn dōu bù hǎo chī.(厨子跪科)(回回官人云)兀那厨子，圣人言语，着俺这，八府宰相在此饮酒，你安排的茶饭都不好吃。huò shí mǎi zài bì yá, yǒu shèn me hǎo chī de? guō shí mù ér hā xì jī, guō shí ā sī hā xì mǎ, guō sū pán hé sī hā xì yáng, guō shí yáng hā xì niú, guō shí hé sī hā xì é, hā lī āo tián shí xià, dōu shì sān pú sà.霍食买在必牙，有甚么好吃的？郭食木儿哈呬鸡，郭食呵厮哈呬马，郭苏盘曷厮哈呬羊，郭食羊哈呬牛，郭食曷厮哈呬鹅，哈哩凹甜食下，都是三菩萨。jì lī bì yá, tǔ tǔ má shí, ruò ān zhuō shí suǒ ér bā, huò shí mǎi zài bì yá.济哩必牙，吐吐麻食，偌安桌食所儿叭，霍食买在必牙。shāo yáng lǐ wú lǔ zhī, ruǎn yáng lǐ shǎo xìng ní, yuán mǐ fàn bù zhōng chī, ān pái de chá fàn wú zī wèi.烧羊里无卤汁，软羊里少杏泥，圆米饭不中吃，安排的茶饭无滋味。jīng lì, yǔ wǒ ná chū qù de dǎ sì shí zhě.经历，与我拿出去的打四十者。zhāng qiān yún lǐ huì de.(张千云)理会的。zuò dǎ chú zǐ kē, yún yī shí èr shí sān shí sì shí, chū qù.(做打厨子科，云)一十、二十、三十、四十，出去。chú?(厨?yòu chèn luò pā pí? xīn kǔ le yī rì, dào dǎ le wǒ yī dùn, zhè kǔ gào sù shuí de shì? zhèng mò lǐng bèi lǎo ér shàng zhèng mò yún xiǎo guān lǐ lián shǐ, lǐng zhe liú róng zǔ, zǎi xiàng fǔ lǐ tóu wén qù lái.幼龀雒趴疲?辛苦了一日，倒打了我一顿，这苦告诉谁的是？(正末领孛老儿上)(正末云)小官李廉使，领着刘荣祖，宰相府里投文去来。wù nà lǎo de, nǐ gēn zhe wǒ qù zǎi xiàng fǔ lǐ gào zhuàng qù, wǒ yǔ nǐ shēn sù qíng yóu, dà rén měi hǎo dǎi yǔ nǐ zuò zhǔ yě.兀那老的，你跟着我去宰相府里告状去，我与你申诉情由，大人每好歹与你做主也。wǒ ruò bù lǐng nǐ qù, zhe shuí rén lǐng nǐ qù yě ā? chàng我若不领你去，着谁人领你去也呵？(唱)zhèng gōng duān zhèng hǎo wǒ ruò shì shùn rén xīn, biàn shì wǒ kuī tiān lǐ, shì zhè děng xián yuān fù qū shéi zhī? yǒu zhè děng xiōng tú è dǎng kě biàn píng quán shì, tā kě biàn wǎng wǎng de bǎ liáng mín lèi.【正宫】【端正好】我若是顺人心，便是我亏天理，似这等衔冤负屈谁知？有这等凶徒恶党可便凭权势，他可便往往的把良民累。yún wù nà lǎo de.(云)兀那老的。chàng(唱)gǔn xiù qiú dào guān zhōng tā gòng nǐ, bié biàn gè shì yǔ fēi, qǐ bù wén rén xìng mìng guān tiān guān dì, kān hèn nà gè gōng píng jiān nìng de páng jī.【滚绣球】到官中他共你，别辩个是与非，岂不闻人性命关天关地，堪恨那个公平奸佞的庞绩。jiāng tā gè xí fù ér yī mìng kuī, mǎ tà fān tā nián lǎo de qī, yòu jiāng tā gè yuán gào rén qīn ér jiā qǐ, hǎo jiāng nà shā rén zéi liù wèn sān tuī.将他个媳妇儿一命亏，马踏翻他年老的妻，又将他个原告人亲儿枷起，好将那杀人贼六问三推。kě bù dào míng míng de wáng fǎ kě biàn xiū qīng fàn, gèng hé nà zhàn zhàn qīng tiān bù kě qī, mò de dān chí.可不道明明的王法可便休轻犯，更和那湛湛青天不可欺，莫得耽迟。yún lái dào zhè xiāng fǔ mén shǒu yě.(云)来到这相府门首也。zuò jiàn chú zǐ kē, yún wù nà sī.(做见厨子科，云)兀那厮。nǐ wéi shèn me shì, zhè děng fán nǎo? chú zǐ guì kē, yún dà rén kě lián jiàn, xiǎo rén shì gè chú zǐ, zuó rì xiāng fǔ lǐ jīng lì zài dà rén.你为甚么事，这等烦恼？(厨子跪科，云)大人可怜见，小人是个厨子，昨日相府里经历在大人。huàn xiǎo rén zuò le yī rì yī yè, yǎn yě bù céng hé, jīn rì dào shuō xiǎo rén shāo yáng lǐ wú lǔ fǎ, ruǎn yáng lǐ wú xìng ní, yuán mǐ fàn bù zhōng chī, shāo é shāo jī shuō bù féi, lín le jiāng wǒ dǎ le sì shí.唤小人做了一日一夜，眼也不曾合，今日倒说小人烧羊里无卤法，软羊里无杏泥，圆米饭不中吃，烧鹅烧鸡说不肥，临了将我打了四十。shì zhè děng kǔ, nà lǐ gào qù? zuò kū kē zhèng mò yún zhè de dǎ shèn me bù jǐn.似这等苦，那里告去？(做哭科)(正末云)这的打甚么不紧。chàng(唱)dāi gū duǒ zé wèi tā zhì zào de tāng shuǐ wú zī wèi, nǐ kě shén tiáo gēng chù xiè lǐ yán méi.【呆骨朵】则为他制造的汤水无滋味，你可甚调羹处燮理盐梅。zěn néng gòu zuò chá fàn wǔ wèi jù quán, zé nín nà hé dǐng nài sì shí jiē shī.怎能够做茶饭五味俱全，则您那和鼎鼐四时皆失。nín zhì mín wú jué du