《西征赋》

suì cì xuán xiāo, yuè lǚ ruí bīn, bǐng dīng tǒng rì, yǐ wèi yù chén.岁次玄枵，月旅蕤宾，丙丁统日，乙未御辰。pān zǐ píng shì xī zhēng, zì jīng cú qín.潘子凭轼西征，自京徂秦。nǎi kuì rán tàn yuē: gǔ wǎng jīn lái, miǎo yǐ yōu zāi! liáo kuò hū huǎng, huà yī qì ér zhēn sān cái.乃喟然叹曰：古往今来，邈矣悠哉！寥廓惚恍，化一气而甄三才。cǐ sān cái zhě, tiān dì rén dào.此三才者，天地人道。wéi shēng yǔ wèi, wèi zhī dà bǎo.唯生与位，谓之大宝。shēng yǒu xiū duǎn zhī mìng, wèi yǒu tōng sāi zhī yù, guǐ shén mò néng yào, shèng zhì fú néng yù.生有脩短之命，位有通塞之遇，鬼神莫能要，圣智弗能豫。dāng xiū míng zhī shèng shì, tuō fěi bó zhī lòu zhì. 当休明之盛世，託菲薄之陋质。nà jīng gōng yú xuàn tái, zàn shù jī yú dì shì.纳旌弓于铉台，讚庶績于帝室。jiē bǐ fū zhī cháng lèi, gù jì dé ér huàn shī.嗟鄙夫之常累，固既得而患失。wú liǔ jì zhī zhí dào, zuǒ shì shī ér yī chù.无柳季之直道，佐士师而一黜。wǔ huáng hū qí shēng xiá, bā yīn è yú sì hǎi. 武皇忽其升遐，八音遏于四海。tiān zǐ qǐn yú liàng àn, bǎi guān tīng yú zhǒng zǎi.天子寝于谅闇，百官听于冢宰。bǐ fù hè zhī shū zhòng, suī yī zhōu qí yóu dài.彼负荷之殊重，虽伊、周其犹殆。kuī qī guì yú hàn tíng, chóu yī xìng zhī huò zài? wú wēi míng yǐ ān wèi, zhī jū bī yǐ shì zhuān.窥七贵于汉庭，畴一姓之或在？无危明以安位，祗居逼以示专。xiàn luàn nì yǐ shòu lù, fěi huò jiàng zhī zì tiān.陷乱逆以受戮，匪祸降之自天。kǒng suí shí yǐ xíng cáng, qú yǔ guó ér shū juàn.孔随时以行藏，蘧与国而舒卷。gǒu bì wēi yǐ móu zhāng, huàn guò pì zhī wèi yuǎn.苟蔽微以缪章，患过辟之未远。wù shān qián zhī yì shì, zhuō zhǎng wǎng ér bù fǎn.悟山潜之逸士，卓长往而不返。lòu wú rén zhī jū luán, piāo píng fú ér péng zhuǎn.陋吾人之拘挛，飘萍浮而蓬转。liáo wèi lěi qí lóng tì, míng jié cuǐ yǐ huī luò.寮位儡其隆替，名节漼以隳落。wēi sù luǎn zhī lèi qiào, shén xuán yàn zhī cháo mù.危素卵之累殻，甚玄燕之巢幕。xīn zhàn jù yǐ jīng sǒng, rú lín shēn ér lǚ báo.心战惧以兢悚，如临深而履薄。xī huò guī yú dū wài, xiāo wèi zhōng ér nán zuò.夕获归于都外，宵未中而难作。fěi zé mù yǐ qī jí, xiǎn lín fén ér niǎo cún.匪择木以棲集，尠林焚而鸟存。zāo qiān zǎi zhī jiā huì, huáng hé dé yú qián kūn.遭千载之嘉会，皇合德于乾坤。chí qiū shuāng zhī yán wēi, liú chūn zé zhī wò ēn.弛秋霜之严威，流春泽之渥恩。zhēn dà yì yǐ míng zé, fǎn chū fú yú sī mén.甄大义以明责，反初服于私门。huáng jiàn kuí yú zhī zhōng chéng, é mìng yú yǐ mò bān. 皇鉴揆余之忠诚，俄命余以末班。mù pí rén yú xī xià, xié lǎo yòu ér rù guān.牧疲人于西夏，攜老幼而入关。qiū qù lǔ ér gù tàn, jì guò pèi ér tì líng.丘去鲁而顾叹，季过沛而涕零。yī gù xiāng zhī kě huái, jiù shèng dá zhī yōu qíng.伊故乡之可怀，疚圣达之幽情。shěn pǐ fū zhī ān tǔ, miǎo tóu shēn yú hào jīng.矧匹夫之安土，邈投身于镐京。yóu quǎn mǎ zhī liàn zhǔ, qiè tuō mù yú quē tíng.犹犬马之恋主，窃託慕于阙庭。juàn gǒng luò ér yǎn tì, sī chán mián yú fén yíng.眷鞏、洛而掩涕，思纏緜于坟茔。ěr nǎi yuè píng lè, guò jiē yóu mò mǎ gāo mén, shuì jià xī zhōu. 尔乃越平乐，过街邮；秣马皐门，税驾西周。yuǎn yǐ jī dé, xìng zì gāo xīn.远矣姬德，兴自高辛。sī wén hòu jì, jué chū shēng mín.思文后稷，厥初生民。lǜ xī shuǐ hǔ, huà liú qí bīn.率西水浒，化流岐豳。zuò lóng chāng fā, jiù bāng wéi xīn.祚隆昌、发，旧邦惟新。xuán mù yě ér lì zī, yù shǒu róu yǐ zhí jìng yè shēn dàn ér bù mèi, yōu tiān bǎo zhī wèi dìng wéi tài shān qí yóu wēi, sì bā bǎi ér yú qìng.旋牧野而历兹，愈守柔以执竞；夜申旦而不寐，憂天保之未定；惟泰山其犹危，祀八百而余庆。jiàn wáng wáng zhī jiāo yín, cuàn nán cháo yǐ tóu mìng zuò jī xīn yǐ dài rán, fāng zhǐ rì ér bǐ shèng.鉴亡王之骄淫，竄南巢以投命；坐积薪以待然，方指日而比盛。rén dù liàng zhī guāi chuǎn, hé xiāng yuè zhī liáo jiǒng! kǎo tǔ zhōng yú sī yì, chéng jiàn dū ér yíng zhù jì dìng dǐng yú jiá rǔ, suì zuān guī ér qǐ yáo.人度量之乖舛，何相越之辽迥！ 考土中于斯邑，成建都而营筑；既定鼎于郏鄏，遂钻龟而启繇。píng shī dào ér lái qiān, yī èr guó ér shì yòu qǐ shí wáng zhī wú pì? lài xiān zhé yǐ zhǎng mào.平失道而来迁，繄二国而是佑；岂时王之无僻？赖先哲以长懋。wàng yǔ běi zhī liǎng mén, gǎn guó zhèng zhī nà huì.望圉、北之两门，感虢、郑之纳惠。tǎo zi tuí zhī lè huò, yóu quē xī zhī xiào lì.讨子颓之乐祸，尤阙西之効戾。zhòng lù dài yǐ dìng xiāng, hóng dà shùn yǐ bà shì.重戮带以定襄，弘大顺以霸世。líng yōng chuān yǐ zhǐ dòu, jìn yǎn yì yǐ xiàn shuō.灵壅川以止鬭，晋演义以献说。zī jǐng dào yǐ qì gài, zhèng líng chí ér mí jì.咨景、悼以迄丐，政陵迟而弥季。bǐ shù cháo zhī gòu nì, lì liǎng wáng ér gàn wèi.俾庶朝之构逆，历两王而干位。yú shí yè yǐ dǎi nǎn, bāng fēn bēng ér wèi èr.踰十叶以逮赧，邦分崩而为二。jìng héng shì yú hǔ kǒu, shū wén wǔ zhī shén qì.竟横噬于虎口，输文武之神器。zǎo xiào shuǐ ér zhuó yīng, jiā měi míng zhī zài zī. 澡孝水而濯缨，嘉美名之在兹。yāo chì zǐ yú xīn ān, kǎn lù cè ér yì zhī.夭赤子于新安，坎路侧而瘗之。tíng yǒu qiān qiū zhī hào, zi wú qī xún zhī qī.亭有千秋之号，子无七旬之期。suī miǎn lì yú yán wú, shí qián tòng hū yú cí.虽勉励于延吴，实潜恸乎余慈。miǎn shān chuān yǐ huái gǔ, chàng lǎn pèi yú zhōng tú. 眄山川以怀古，怅揽辔于中涂。nüè xiàng shì zhī sì bào, kēng jiàng zú zhī wú gū.虐项氏之肆暴，坑降卒之无辜。jī qín rén yǐ guī dé, chéng liú hòu zhī lái sū.激秦人以归德，成刘后之来苏。shì huí jué ér hǎo huán, zú zōng miè ér shēn tú.事回泬而好还，卒宗灭而身屠。jīng miǎn chí ér zhǎng xiǎng, tíng yú chē ér bù jìn. 经澠池而长想，停余车而不进。qín hǔ láng zhī qiáng guó, zhào qīn ruò zhī yú jìn.秦虎狼之强国，赵侵弱之馀烬。chāo rù xiǎn ér gāo huì, zhàng mìng shì zhī yīng lìn.超入险而高会，杖命世之英蔺。chǐ dōng sè zhī piān gǔ, tí xī fǒu ér jiē rèn rǔ shí chéng zhī xū shòu, yǎn xián yáng yǐ qǔ jùn.耻东瑟之偏鼓，提西缶而接刃；辱十城之虚寿，奄咸阳以取儁。chū shēn wēi yú hé wài, hé měng qì zhī páo bó rù qū jié yú lián gōng, ruò sì tǐ zhī wú gǔ.出申威于河外，何猛气之咆勃；入屈节于廉公，若四体之无骨。chù zhì yǒng zhī yuān wěi, fāng bǐ lìn zhī fèn yuān, suī gǎi rì ér yì suì, wú děng jí yǐ jì yán.处智勇之渊伟，方鄙吝之忿悁，虽改日而易岁，无等级以寄言。dāng guāng wǔ zhī méng chén, zhì wáng zhū yú chì méi. 当光武之蒙尘，致王诛于赤眉。yì fèng cí yǐ fá zuì, chū chuí chì yú huí xī bù yóu shěng yǐ yǎn dé, zhōng fèn yì ér gāo huī.异奉辞以伐罪，初垂翅于回谿；不尤眚以掩德，终奋翼而高挥。jiàn zuǒ mìng zhī yuán xūn, zhèn huáng gāng ér gèng wéi.建佐命之元勳，振皇纲而更维。dēng xiáo bǎn zhī wēi yí, yǎng chóng lǐng zhī cuó é. 登崤坂之威夷，仰崇嶺之嵯峨。gāo tuō fén yú nán líng, wén wéi fēng yú běi ā.皐託坟于南陵，文违风于北阿。jiǎn kū mèng yǐ shěn bài, xiāng mò cuī yǐ shòu gē.蹇哭孟以审败，襄墨縗以授戈。céng zhǐ lún zhī bù fǎn, xiè sān shī yǐ jì hé.曾只轮之不返，緤三师以济河。zhí yōng zhǔ zhī jīn bì, dài sì shū yú cháo shì.值庸主之矜愎，殆肆叔于朝市。rèn hǎo chuò qí yú yù, dú yǐn guò yǐ guī yǐ.任好绰其余裕，独引过以归已。míng sān bài ér bù chù, zú líng jìn yǐ xuě chǐ.明三败而不黜，卒陵晋以雪耻。qǐ xū míng zhī kě lì? liáng zhì bà qí yǒu yǐ.岂虚名之可立？良致霸其有以。jiàng qū xiáo ér lián guó, tuō yǔ guó yú wáng yú. 降曲崤而怜虢，託与国于亡虞。tān yòu lù yǐ mài lín, bù jí là ér jiù jū.贪诱赂以卖邻，不及腊而就拘。chuí jí fǎn yú gù fǔ, qū chǎn fú yǔ jìn yú.垂棘反于故府，屈产服与晋舆。dé bù jiàn ér mín wú yuán, zhòng yōng zhī sì hū zhū.德不建而民无援，仲雍之祀忽诸。wǒ cú ān yáng, yán shè shǎn fú, xíng hū màn dú zhī kǒu, qì hū cáo yáng zhī xū. 我徂安阳，言涉陕郛，行乎漫瀆之口，憩乎曹阳之墟。měi zāi miǎo hū! zī tǔ zhī jiù yě, gù nǎi zhōu shào zhī suǒ fēn, èr nán zhī suǒ jiāo.美哉邈乎！茲土之旧也，固乃周、邵之所分，二南之所交。lín zhǐ xìn yú guān jū, zōu yú yīng hū què cháo.麟趾信于关雎，騶虞应乎鹊巢。mǐn hàn shì zhī bō luàn, cháo liú wáng yǐ lí xī. 愍汉氏之剥乱，朝流亡以离析。zhuō tāo tiān yǐ dà dí, jié gōng miào ér qiān jī.卓滔天以大滌，劫宫庙而迁迹。bǐ wàn shèng zhī shèng zūn, jiàng yáo sī yú zhēng yì.俾万乘之盛尊，降遥思于征役。gù qǐng xuán yú jué sì, jì huò xǔ ér zhōng tì zhuī huáng jià ér zhòu zhàn, wàng yù lù ér zòng dī.顾请旋于傕、汜，既获许而中惕；追皇驾而骤战，望玉辂而纵镝。tòng bǎi liáo zhī qín wáng, xián bì lì yǐ zhì sǐ.痛百寮之勤王，咸毕力以致死。fēn shēn shǒu yú fēng rèn, dòng xiōng yè yǐ liú shǐ yǒu qiān shang yǐ tóu àn, huò rǎng mèi yǐ fù shuǐ, shāng fū jí zhī biǎn xiǎo, cuō zhōu zhōng ér jū zhǐ.分身首于锋刃，洞胸腋以流矢；有褰裳以投岸，或攘袂以赴水，伤稃檝之褊小，撮舟中而掬指。shēng qǔ wò ér chóu chàng, xī zhào luàn ér xiōng tì zhī mò dà ér běn pī, dōu ǒu guó ér huò jié. 升曲沃而惆怅，惜兆乱而兄替；枝末大而本披，都偶国而祸结。cáng zhá piāo qí gāo lì, wěi cáo wú ér chéng jié hé zhuāng wǔ zhī wú chǐ, tú lì kāi ér yì bì.藏札飘其高厉，委曹吴而成节；何庄武之无耻，徒利开而义闭。niè hán gǔ zhī zhòng zǔ, kàn tiān xiǎn zhī jīn dài, jī zhū hóu zhī yǒng qiè, suàn yíng shì zhī lì hài: huò kāi guān yǐ yán dí, jìng dùn táo yǐ bēn cuàn yǒu jìn mén ér mò qǐ, bù kuī bīng yú shān wài. 蹑函谷之重阻，看天险之衿带，迹诸侯之勇怯，筭嬴氏之利害：或开关以延敌，竞遯逃以奔窜；有噤门而莫启，不窥兵于山外。lián jī hù ér bù qī, xiǎo guó hé ér chéng dà.连鸡互而不棲，小国合而成大。qǐ dì shì zhī ān wēi? xìn rén shì zhī fǒu tài.岂地势之安危？信人事之否泰。hàn liù yè ér tà jī, xiàn hóng nóng ér yuǎn guān. 汉六叶而拓畿，县弘农而远关。yàn zǐ jí zhī xián chǎng, gān wēi xíng yǐ yóu pán.厌紫极之闲敞，甘微行以游盘。zhǎng ào bīn yú bǎi gǔ, qī dǔ mào ér xiàn cān chóu pǐ fù qí yǐ tài, hú jué fū zhī móu guān! xī míng wáng zhī xún xìng, gù qīng dào ér hòu wǎng jù xián jué zhī huò biàn, jùn tú yù yǐ zhū shǎng.长傲宾于柏谷，妻覩貌而献餐；畴匹妇其已泰，胡厥夫之缪官！昔明王之巡幸，固清道而后往；惧衔橜之或变，峻徒御以诛赏。bǐ bái lóng zhī yú fú, guà yù qiě zhī mì gāng.彼白龙之鱼服，挂豫且之密纲。qīng dì zhòng yú tiān xià, xī sī jiàn zhī kě zhǎng.轻帝重于天下，奚斯渐之可长。diào lì yuán yú hú yì, liàng zāo shì zhī wū gǔ. 吊戾园于湖邑，谅遭世之巫蛊。tàn yǐn fú yú nán míng, wěi chán zéi zhī zhào lǔ.探隐伏于难明，委谗贼之赵虏。jiā xiǎn lù yú chǔ èr, jué jī fū ér bù gù.加显戮于储贰，绝肌肤而不顾。zuò guī lái zhī bēi tái, tú wàng sī qí hé bǔ? fēn wú jì mài cǐ quán jié, yòu jì zhī yǐ pán huán.作归来之悲台，徒望思其何补？ 纷吾既迈此全节，又继之以盘桓。wèn xiū niú zhī gù lín, gǎn zhēng míng yú táo yuán.问休牛之故林，感徵名于桃园。fā wén xiāng ér jǐng cè, sù huáng xiàng yǐ jì tóng.发阌乡而警策，愬黄巷以济潼。tiào huá yuè zhī yīn yá, dí gāo zhǎng zhī yí jī.眺华岳之阴崖，觌高掌之遗迹。yì jiāng shǐ zhī fǎn bì, gào wáng qī yú zǔ lóng.忆江使之反璧，告亡期于祖龙。bù yǔ guài yǐ zhēng yì, wǒ wén zhī yú kǒng gōng.不语怪以徵异，我闻之于孔公。yùn hán mǎ zhī dà duì, zǔ guān gǔ yǐ chēng luàn. 愠韩、马之大憝，阻关、谷以称乱。wèi wǔ hè yǐ tíng zhèn, fèng yì cí yǐ fá pàn.魏武赫以霆震，奉义辞以伐叛。bǐ suī zhòng qí yān yòng? gù zhì shèng yú miào suàn.彼虽众其焉用？故制胜于庙算。pēng yáng fū yǐ zhèn chén, huà wǎ jiě ér bīng pàn.砰扬稃以振尘，繣瓦解而冰泮。chāo suì dùn ér bēn dí, jiǎ zú huà wèi jīng guān.超遂遁而奔狄，甲卒化位京观。juàn xiá lù zhī pò ài, guǐ qí qū yǐ dī yǎng dǎo qín jiāo ér shǐ pì, huō shuǎng kǎi yǐ hóng zhuàng. 倦狭路之迫隘，轨崎岖以低仰；蹈秦郊而始辟，豁爽塏以宏壮。huáng rǎng qiān lǐ, wò yě mí wàng.黄壤千里，沃野弥望。huá shí fēn fū, sāng má tiáo chàng.华实纷敷，桑麻条畅。xié jiè bāo xié, yòu bīn qiān lǒng, bǎo jī qián míng, gān quán hòu yǒng miàn zhōng nán ér bèi yún yáng, kuà píng yuán ér lián bō zhǒng.邪界褒斜，右滨汧陇，宝鸡前鸣，甘泉后涌；面终南而背云阳，跨平原而连嶓冢。jiǔ zōng zá niè, tài yī lóng zōng tǔ qīng fēng zhī liù lì, nà guī yún zhī yù wěng.九嵕嶻嵲，太一巃嵸；吐清风之飂戾，纳归云之郁蓊。nán yǒu xuán bà sù chǎn, tāng jǐng wēn gǔ běi yǒu qīng wèi zhuó jīng, lán chí zhōu qū.南有玄灞素浐，汤井温谷；北有清渭浊泾，兰池周曲。jìn jué zhèng bái zhī qú, cáo yǐn huái hǎi zhī sù, lín mào yǒu hù zhī zhú, shān tǐng lán tián zhī yù.浸決郑、白之渠，漕引淮海之粟，林茂有鄠之竹，山挺蓝田之玉。bān shù lù hǎi zhēn cáng, zhāng xù shén gāo ào qū.班述陆海珍藏，张叙神皐隩区。cǐ xī bīn suǒ yǐ yán yú dōng zhǔ, ān chǔ suǒ yǐ tīng yú píng xū yě, kě bù wèi rán hū? jìn sōng zhāng yú suì hán, zhēn chén jiàn yú guó wēi.此西宾所以言于东主，安处所以听于凭虚也，可不谓然乎？ 劲松彰于岁寒，贞臣见于国危。rù zhèng dōu ér dǐ zhǎng, yì huán yǒu zhī zhōng guī.入郑都而抵掌，义桓友之忠规。jié gǔ gōng yú hūn zhǔ, fù tú tàn ér bù yí shì shàn zhí yú sī tú, zī yī bì ér gǎi wéi.竭股肱于昏主，赴涂炭而不移；世善职于司徒，缁衣弊而改为。lǚ quǎn róng zhī qīn dì, jí yōu hòu zhī guǐ huò. 履犬戎之侵地，疾幽后之诡惑。jǔ wěi fēng yǐ jǔ zhòng, yín bì bāo yǐ zòng tè.举伪烽以沮众，淫嬖褒以纵慝。jūn bài xì shuǐ zhī shàng, shēn sǐ lí shān zhī běi.军败戏水之上，身死骊山之北。hè hè zōng zhōu, miè wèi wáng guó.赫赫宗周，烕为亡国。yòu yǒu jì yú cǐ zhě, yì zāi qín shǐ huáng zhī wèi jūn yě! qīng tiān xià yǐ hòu zàng, zì kāi pì ér wèi wén. 又有继于此者，异哉秦始皇之为君也！倾天下以厚葬，自开辟而未闻。jiàng rén láo ér fú tú, bǐ shēng mái yǐ bào qín.匠人劳而弗图，俾生埋以报勤。wài lí xī chǔ zhī huò, nèi shòu mù shù zhī fén.外罹西楚之祸，内受牧竖之焚。yǔ yuē: xíng wú lǐ bì zì jí.语曰：行无礼必自及。cǐ fēi qí xiào yǔ? qián kūn yǐ yǒu qīn kě jiǔ, jūn zǐ yǐ hòu dé zài wù.此非其効与？ 乾坤以有亲可久，君子以厚德载物。guān fū hàn gāo zhī xìng yě, fēi tú cōng míng shén wǔ huò dá dà dù ér yǐ yě nǎi shí shèn zhōng zhuī jiù, dǔ chéng kuǎn ài zé mí bù jiàn, ēn wú bù dǎi.观夫汉高之兴也，非徒聪明神武、豁达大度而已也；乃实慎终追旧，篤诚款爱；泽靡不渐，恩无不逮。lǜ tǔ qiě fú yí, ér kuàng yú lín lǐ hū? kuàng yú qīng shì hū? yú sī shí yě, nǎi mó xiě jiù fēng, zhì zào xīn yì gù shè yì zhì, fén yú qiān lì.率土且弗遗，而况于邻里乎？况于卿士乎？ 于斯时也，乃摹写旧丰，制造新邑；故社易置，枌榆迁立。jiē qú rú yī, tíng yǔ xiāng xí hùn jī quǎn ér luàn fàng, gè shí jiā ér jìng rù.街衢如一，庭宇相袭；混鸡犬而乱放，各识家而竞入。jí hán nù yú hóng mén, pèi jú jí ér lái wáng. 籍含怒于鸿门，沛跼蹐而来王。fàn móu hài ér fú xǔ, yīn shòu jiàn yǐ yuē zhuāng.范谋害而弗许，阴授剑以约庄。bái rèn yǐ wàn wǔ, wēi dōng yè zhī dài shuāng.白刃以万舞，危冬叶之待霜。lǚ hǔ wěi ér bù shì, shí yào bó yú zǐ fáng.履虎尾而不噬，实要伯于子房。fán kàng fèn yǐ zhī jiǔ, jǔ zhì jiān yǐ jī yáng.樊抗愤以巵酒，咀彘肩以激扬。hū shé biàn ér lóng shū, xióng bà shàng ér gāo xiāng.忽蛇变而龙摅，雄霸上而高驤。céng qiān nù ér héng zhuàng, suì yù dòu qí hé shāng? yīng juàn zǔ yú zhǐ tú, tóu sù chē ér ròu tǎn.曾迁怒而横撞，碎玉斗其何伤？ 婴罥组于轵涂，投素车而肉袒。shū yǐn jiàn yú dōng dōu, wèi jí wèi zhī chéng mǎn.踈饮饯于东都，畏极位之盛满。jīn yōng yù qí wàn zhì, jùn yǎn qiào yǐ shéng zhí.金墉郁其万雉，峻嵃峭以绳直。lì yìn mǎ zhī yáng qiáo, jiàn xuān píng zhī qīng yù.戾饮马之阳桥，践宣平之清阈。dōu zhōng zá tà, hù qiān rén yì huá yí shì nǚ, pián tián bī cè.都中杂遝，户千人亿；华夷士女，骈田逼侧。zhǎn míng jīng zhī chù yí, jí xīn guǎn ér lì zhí lì pí dùn yǐ lín cháo, xù zì qiáng ér bù xī.展名京之处仪，即新馆而苙职；励疲钝以临朝，勗自强而不息。yú shì mèng qiū yuán xiè, tīng lǎn yú rì, xún shěng nóng gōng, zhōu xíng lú shì. 于是孟秋爰谢，听览余日，巡省农功，周行庐室。jiē lǐ xiāo tiáo, yì jū sàn yì.街里萧条，邑居散逸。yíng yǔ sì shǔ, sī chán guǎn kù, zuì ruì yú chéng yú zhě, bǎi bù chǔ yī.营宇寺署，斯廛管库，蕞芮于城隅者，百不处一。suǒ wèi shàng guān xiū chéng, huáng jí xuān míng, jiàn yáng chāng yīn, běi huàn nán píng, jiē yí màn dí dàng, wú qí chù ér yǒu qí míng.所谓尚冠、脩成，黄棘、宣明，建阳、昌阴，北焕、南平，皆夷漫滌荡，无其处而有其名。ěr nǎi jiē cháng lè, dēng wèi yāng, fàn tài yè, líng jiàn zhāng yíng sà suō ér āi tái tàng, lìn yì yì ér lì chéng guāng pái huái guì gōng, chóu chàng bǎi liáng.尔乃阶长乐，登未央，汎太液，淩建章；萦馺娑而欸駘烫，轥枍诣而轢承光；徘徊桂宫，惆怅柏梁。bì zhì gòu yú tái bēi, hú tù kū yú diàn páng hé shǔ miáo zhī lí lí, ér yú sī zhī máng máng! hóng zhōng dùn yú huǐ miào, chéng fēng fèi ér fú xiàn jìn shěng jū wéi mào cǎo, jīn dí qiān yú bà chuān.鷩雉雊于台陂，狐兔窟于殿旁；何黍苗之离离，而余思之芒芒！洪钟顿于毁庙，乘风废而弗县；禁省鞠为茂草，金狄迁于灞川。huái hū xiāo cáo wèi bǐng zhī xiāng, xīn lǐ wèi huò zhī jiāng xián shǐ zé sū shǔ guó, zhèn yuǎn zé zhāng bó wàng jiào fū ér yí lún xù, bīng jǔ ér huáng wēi chàng lín wēi ér zhì yǒng fèn, tóu mìng ér gāo jié liàng. 怀乎萧、曹、魏、邴之相，辛、李、卫、霍之将；衔使则苏属国，震远则张博望；教敷而彝伦叙，兵举而皇威畅；临危而智勇奋，投命而高节亮。jì hū dù hóu zhī zhōng xiào chún shēn, lù jiǎ zhī yōu yóu yàn xǐ zhǎng qīng yuān yún zhī wén, zǐ cháng zhèng jùn zhī shǐ zhào zhāng sān wáng zhī yǐn jīng, dìng guó shì zhī zhī tīng lǐ jí zhǎng rú zhī zhèng zhí, zhèng dāng shí zhī tuī shì zhōng tóng shān dōng zhī yīng miào, jiǎ shēng luò yáng zhī cái zǐ.暨乎秺侯之忠孝淳深，陆贾之优游宴喜；长卿、渊、云之文，子长、政、骏之史；赵、张、三王之尹京，定国、释之之听理；汲长孺之正直，郑当时之推士；终童山东之英妙，贾生洛阳之才子。fēi cuì ruí, tuō míng yù, yǐ chū rù jìn mén zhě zhòng yǐ.飞翠緌，拖鸣玉，以出入禁门者众矣。huò bèi fà zuǒ rèn, fèn xùn ní zǐ huò cóng róng fù huì, wàng biǎo zhī lǐ.或被髮左袵，奋迅泥滓；或从容傅会，望表知里。huò zhe xiǎn jī ér yīng shí lù huò yǒu dà cái ér wú guì shì.或著显绩而婴时戮；或有大才而无贵仕。jiē yáng qīng fēng yú shàng liè, chuí lìng wén ér bù yǐ.皆扬清风于上列，垂令闻而不已。xiǎng pèi shēng zhī yí xiǎng, ruò kēng qiāng zhī zài ěr.想珮声之遗响，若铿锵之在耳。dāng yīn fèng gōng xiǎn zhī rèn shì yě, nǎi xūn zhuó sì fāng, zhèn yào dōu bǐ.当音、凤、恭、显之任势也，乃熏灼四方，震耀都鄙。ér sǐ zhī rì, céng bù dé yǔ fū shí yú gōng zhī tú lì chǐ.而死之日，曾不得与夫十余公之徒隶齿。cái nán, bù qí rán hū? wàng jiàn tái ér è wàn, xiāo jù huá ér yú nù.才难，不其然乎？ 望渐台而扼腕，枭巨猾而余怒。yī bù yí yú běi quē, shì chū lǐ yú wǔ kù.揖不疑于北阙，轼樗里于武库。jiǔ chí jiàn yú shāng xīn, zhuī fù chē ér bù wù qǔ yáng jiàn yú bái hǔ, huà shē yín ér wú dù.酒池鉴于商辛，追覆车而不寤；曲阳僭于白虎，化奢淫而无度。mìng yǒu shǐ ér bì zhōng, shú cháng shēng ér jiǔ shì? wǔ xióng lüè qí yān zài? jìn huò wén chéng ér nì wǔ lì.命有始而必终，孰长生而久视？武雄略其焉在？近惑文成而溺五利。móu zào huà yǐ zhì zuò, qióng shān hǎi zhī ào mì.侔造化以制作，穷山海之奥秘。líng ruò xiáng yú shén dǎo, bēn jīng làng ér shī shuǐ pù lín gé yú màn shā, yǔn míng yuè yǐ shuāng zhuì.灵若翔于神岛，奔鲸浪而失水；曝鳞骼于漫沙，陨明月以双坠。zhuó xiān zhǎng yǐ chéng lù, gàn yún hàn ér shàng zhì.擢仙掌以承露，干云汉而上至。zhì qióng jǔ qí xī nán? wéi yú yù ér shì zì.致邛、蒟其奚难？惟余欲而是恣。zòng yì yóu yú jiǎo dǐ, luò jiǎ yǐ yǐ zhū cuì.纵逸游于角觝，络甲乙以珠翠。rěn shēng mín zhī jiǎn bàn, qín dōng yuè yǐ xū měi.忍生民之减半，勤东岳以虚美。chāo zhǎng huái yǐ xiá niàn, ruò xún huán zhī wú cì.超长怀以遐念，若循环之无赐。jiào miàn cháo zhī huàn bǐng, cì hòu tíng zhī yī mí. 较面朝之焕炳，次后庭之猗靡。zhuàng dāng xióng zhī zhōng yǒng, shēn cí niǎn zhī míng zhì.壮当熊之忠勇，深辞辇之明智。wèi zhěn fā yǐ guāng jiàn, zhào qīng tǐ zhī xiān lì.卫鬒发以光鑑，赵轻体之纤丽。xián shàn lì ér shēng liú, yì chǒng jí ér huò chǐ.咸善立而声流，亦宠极而祸侈。jīn biàn mén yǐ yòu zhuǎn, jiū wú jìng zhī suǒ jì. 津便门以右转，究吾境之所暨。yǎn xì liǔ ér fǔ jiàn, kuài xiào wén zhī mìng shuài.掩细柳而抚剑，快孝文之命帅。zhōu shòu mìng yǐ wàng shēn, míng róng zhèng zhī guǒ yì jù huá gài yú lěi hé, àn shèng yú zhī zūn pèi sù tiān wēi zhī lín yán, lǜ jūn lǐ yǐ zhǎng yì.周受命以忘身，明戎政之果毅；距华盖于垒和，案乘舆之尊辔；肃天威之临颜，率军礼以长撎。qīng jí bà zhī ér xì, zhòng tiáo hóu zhī jù guì.轻棘、霸之儿戏，重条侯之倨贵。suǒ dù yóu qí yān zài? yún xiào lǐ zhī qián hào. 索杜邮其焉在？云孝里之前号。wǎng chuò jià ér róng yǔ, āi wǔ ān yǐ xìng dào.惘辍驾而容与，哀武安以兴悼。zhēng fá zhào yǐ xùn guó, dìng miào suàn zhī shèng fù gǎn shǐ yán ér bù nà, fǎn tuī yuàn yǐ guī jiù wèi shí lǐ yú qiān lù, xún cì jiàn yǐ wěn shǒu.争伐赵以徇国，定庙筭之胜负；扞矢言而不纳，反推怨以归咎；未十里于迁路，寻赐剑以刎首。jiē zhǔ àn ér chén jí, huò yú hé ér bù yǒu? kuī qín xū yú wèi chéng, jì quē miǎn qí yīn jǐn mì bì diàn zhī yú jī, cái pō tuó yǐ yǐn lín.嗟主闇而臣嫉，祸于何而不有？ 窥秦墟于渭城，冀阙缅其堙尽；觅陛殿之余基，裁岥岮以隐嶙。xiǎng zhào shǐ zhī bào bì, liú nì yíng yǐ kàng fèn.想赵使之抱璧，浏睨楹以抗愤。yàn tú qióng ér jīng fā, fēn jué xiù ér zì yǐn.燕图穷而荆发，纷绝袖而自引。zhù shēng lì ér gāo fèn, jū qián qiān yǐ tuō bìn.筑声厉而高奋，狙潜铅以脱臏。jù tiān wèi qí ruò zī, yì láng bèi ér kě mǐn! jiǎn liáng rén yǐ zì fǔ, wèi sī zhōng ér yāng xián.据天位其若兹，亦狼狈而可愍！简良人以自辅，谓斯忠而鞅贤。jì kē zhì yú juān huī, jiǎo fú sū yú shuò biān.寄苛制于捐灰，矫扶苏于朔边。rú lín tián yú kēng jǐng, shī shū yáng ér wèi yān.儒林填于坑穽，诗书炀而为烟。guó miè wáng yǐ duàn hòu, shēn xíng huán yǐ qǐ qián.国灭亡以断后，身刑轘以启前。shāng fǎ yān dé yǐ sù, huáng quǎn hé kě dé qiān? yě pú biàn ér wèi pú, yuàn lù huà yǐ wéi mǎ jiǎ chán nì yǐ tiān quán, qián zhòng kǒu ér jì zuò bīng zài jǐng ér gù wèn, hé bù zǎo ér gào wǒ? yuàn qián lí qí shuí tīng, wéi qǐng sǐ ér huò kě.商法焉得以宿，黄犬何可得牵？野蒲变而为脯，苑鹿化以为马；假谗逆以天权，钳众口而寄坐；兵在颈而顾问，何不早而告我？愿黔黎其谁听，惟请死而获可。jiàn zǐ yīng zhī guǒ jué, gǎn tǎo zéi yǐ shū huò shì tǔ bēng ér mò zhèn, zuò jiàng wáng yú lù zuǒ.健子婴之果决，敢讨贼以纾祸；势土崩而莫振，作降王于路左。xiāo shōu tú yǐ xiāng liú, liào xiǎn yì yǔ zhòng guǎ yǔ tiān yǔ ér fú qǔ, guān mù hóu ér zòng huǒ.萧收图以相刘，料险易与众寡；羽天与而弗取，冠沐猴而纵火。guàn sān guāng ér dòng jiǔ quán, céng wèi zú yǐ yù qí gāo xià yě.贯三光而洞九泉，曾未足以喻其高下也。gǎn shì lǘ zhī zōu jǐng, tàn shī hán zhī jiù chù. 感市闾之菆井，叹尸韩之旧处。chéng shǔ hào ér shǒu quē, rén bǎi shēn yǐ nà shú.丞属号而守阙，人百身以纳赎。qǐ shēng mìng zhī yì tóu? chéng huì ài zhī qià zhe.岂生命之易投？诚惠爱之洽著。jié wàng zhī yǐ qiú zhí, yì yú xīn zhī suǒ è.讦望之以求直，亦余心之所恶。xiǎng fū rén zhī zhèng shù, shí gàn shí zhī liáng jù.想夫人之政术，实幹时之良具。gǒu míng fǎ yǐ shì hàn, bù ài cái yǐ chéng wù hóng dà tǐ yǐ gāo guì, fēi suǒ wàng yú xiāo chuán.苟明法以释憾，不爱才以成务；弘大体以高贵，非所望于萧传。zào cháng shān ér kāng kǎi, wěi lóng yán zhī yīng zhǔ. 造长山而慷慨，伟龙颜之英主。xiōng zhōng huō qí dòng kāi, qún shàn còu ér bì jǔ.胸中豁其洞开，群善湊而必举。cún wēi gé hū tiān qū, wáng fén jué ér mò yù.存威格乎天区，亡坟掘而莫御。lín yǎn kǎn ér lèi biàn, bù huǐ yuán yǐ yán.临揜坎而累抃，步毁垣以延。yuè ān líng ér wú jī, liàng huì shēng zhī jì mò. 越安陵而无讥，谅惠声之寂寞。diào yuán sī zhī zhèng yì, fú liáng jiàn yú dōng guō.吊爰丝之正义，伏梁剑于东郭。xùn jǐng huáng yú yáng qiū, xī xìn zèn ér jīn xuè? yǔn wú sì yú jú xià, gài fā nù yú yī bó chéng qī guó zhī chēng luàn fān zhù nì yǐ zhū cuò.讯景皇于阳丘，奚信譖而矜谑？陨吴嗣于局下，盖发怒于一博；成七国之称乱；飜助逆以诛错。hèn guò tīng ér wú tǎo, zī jǔ shàn ér quàn è.恨过听而无讨，兹沮善而劝恶。zǐ xiào yuán yú wèi yíng, zhí yǎn yǐn yǐ míng biǎn. 呰孝元于渭茔，执奄尹以明贬。bāo fū jūn zhī shàn xíng, fèi yuán yì yǐ chóng jiǎn.襃夫君之善行，废园邑以崇俭。guò yán mén ér zé chéng, zhōng hé gū ér wèi lù? xiàn shè jì zhī wáng zhāng, bǐ yōu sǐ ér mò jū tài yín bì zhī xiōng rěn, chāo huáng tǒng zhī yùn yù.过延门而责成，忠何辜而为戮？陷社稷之王章，俾幽死而莫鞠；忲淫嬖之凶忍，勦皇统之孕育。zhāng jiù shì zhī jiān jiàn, yí hàn zōng zhī qīng fù.张舅氏之奸渐，贻汉宗之倾覆。cì āi zhǔ yú yì yù, jiàn tiān jué yú gāo ān. 刺哀主于义域，僭天爵于高安。yù fǎ yáo ér chéng xiū, yǒng zhōng gǔ ér bù kān.欲法尧而承羞，永终古而不刊。kàn kāng yuán zhī gū fén, bēi píng hòu zhī zhuān jié.瞰康园之孤坟，悲平后之专絜。yāng jué fù zhī cuàn nì, méng hàn chǐ ér bù xuě jī yì chéng ér yǐn jué, fù dān yàn yǐ míng jié tóu gōng huǒ ér jiāo mí, cóng huī biāo ér jù miè.殃厥父之篡逆，蒙汉耻而不雪；激义诚而引决，赴丹爓以明节；投宫火而焦糜，从灰熛而俱灭。wù héng qiáo ér xuán zhěn, lì bì yì zhī nán chuí. 骛横桥而旋轸，历敝邑之南垂。mén cí shí ér liáng mù lán xī, gòu ē páng zhī qū qí.门礠石而梁木兰兮，构阿房之屈奇。shū nán shān yǐ biǎo quē, zhuō fán chuān yǐ jī chí.疏南山以表阙，倬樊川以激池。yì guǐ yōng qí yóu fǒu, shěn rén lì zhī suǒ wéi? gōng tú zhuó ér wèi xī, yì bīng fēn yǐ jiāo chí.役鬼傭其犹否，矧人力之所为？工徒斵而未息，义兵纷以交驰。zōng tiāo wū ér wèi zhǎo, qǐ sī yǔ zhī dú huī.宗祧汙而为沼，岂斯宇之独隳。yóu wěi xīn zhī jiǔ miào, kuā zōng yú ér zǔ huáng. 由伪新之九庙，夸宗虞而祖黄。qū xū jiē ér yāo lín, sōu nìng āi yǐ bài láng.驱吁嗟而妖临，搜佞哀以拜郎。sòng liù yì yǐ shì jiān, fén shī shū ér miàn qiáng.誦六艺以饰奸，焚诗书而面牆。xīn bù zé yú dé yì, suī yì shù ér tóng wáng.心不则于德义，虽异术而同亡。zōng xiào xuān yú lè yóu, shào shuāi xù yǐ zhōng xīng. 宗孝宣于乐游，绍衰绪以中兴。bù huò shì yú jìng yǎng, jǐn jiā lóng yú yuán líng.不获事于敬养，尽加隆于园陵。zhào wéi fèng míng, yì hào qiān rén.兆惟奉明，邑号千人。xùn zhū gù lǎo, zào zì dì xún.讯诸故老，造自帝询。yǐn wáng mǔ zhī fēi mìng, zòng shēng yuè yǐ yú shén suī mí lǜ yú jiù diǎn, yì guān guò ér zhī rén.隐王母之非命，纵声乐以娱神；虽靡率于旧典，亦观过而知仁。píng gāo wàng zhī yáng wēi, tǐ chuān lù zhī wū lóng. 凭高望之阳隈，体川陆之汙隆。kāi jīn hū qīng shǔ zhī guǎn, yóu mù hū wǔ zuò zhī gōng.开襟乎清暑之馆，游目乎五祚之宫。jiāo qú yǐn cáo, jī tuān shēng fēng, nǎi yǒu kūn míng chí hū qí zhōng.交渠引漕，激湍生风，乃有昆明池乎其中。qí chí zé shāng shāng hàn hàn, huàng yàng mí màn, hào rú hé hàn rì yuè lì tiān, chū rù hū dōng xī dàn shì tāng gǔ, xī lèi yú yuān.其池则汤汤汗汗，滉瀁弥漫，浩如河汉；日月丽天，出入乎东西；旦似汤谷，夕类虞渊。xī yù zhāng zhī míng yǔ, pī xuán liú ér tè qǐ, yí jǐng xīng yú tiān hàn, liè niú nǚ yǐ shuāng zhì.昔豫章之名宇，披玄流而特起，仪景星于天汉，列牛女以双峙。tú wàn zài ér bù qīng, yǎn cuī luò yú shí jì zhuó bǎi xún zhī céng guān, jīn shù rèn zhī yú zhǐ.图万载而不倾，奄摧落于十纪；擢百寻之层观，今数仞之餘趾。zhèn lù yú fēi, fú yuè hóng jiàn.振鹭于飞，凫跃鸿渐。chéng yún jié háng, suí bō dàn dàn.乘云颉頏，随波澹淡。chán zhuó jīng bō, shà zhá líng qiàn.瀺灂惊波，唼喋菱芡。huá lián làn yú lù zhǎo, qīng fān wèi hū cuì liàn.华莲烂于渌沼，青蕃蔚乎翠潋。yī zī chí zhī zhào chuān, yì shuǐ zhàn yú huāng fú zhì qín yuǎn yǐ jí wǔ, liáng wú yào yú hòu fú. 伊兹池之肇穿，肄水战于荒服；志勤远以极武，良无要于后福。ér cài shū mào shí, shuǐ wù wéi cuò, nǎi yǒu shàn hū yuán lù.而菜蔬芼实，水物惟错，乃有赡乎原陆。zài huáng dài ér wù shàng, gù huǐ zhī ér yòu fù.在皇代而物上，故毁之而又复。fán jué liáo sī, jì fù ér jiào.凡厥寮司，既富而教。xián lǜ pín duò, tóng zhěng jí zhào.咸率贫惰，同整檝棹。shōu gǔ kè huò, yǐn jiǎo jǔ xiào.收罟课获，引缴举效。guān fū yǒu shì, chóu mín yǐ lè.鳏夫有室，愁民以乐。tú guān qí gǔ yì huí lún, sǎ gōu tóu wǎng, chuí ěr chū rù, tǐng chā lái wǎng.徒观其鼓枻回轮，灑钩投網，垂饵出入，挺叉来往。xiān jīng lián bái, míng láng lì xiǎng.纤经连白，鸣桹厉响。guàn sāi wěi, chè sān qiān liǎng.贯鳃尾，掣三牵两。yú shì chí qīng kūn yú wǎng jù, jiě chēng lǐ yú nián huī huá fáng yuè lín, sù xù yáng qí.于是弛青鲲于網钜，解赪鲤于黏徽；华鲂跃鳞，素鱮扬鬐。yōng rén lǚ qiè, luán dāo ruò fēi, yīng rèn luò zǔ, huò huò fēi fēi.饔人缕切，鸾刀若飞，应刃落俎，靃靃霏霏。hóng xiān fēn qí chū zài, bīn lǚ sǒng ér chí yù.红鲜纷其初载，宾旅竦而迟御。jì cān fú yǐ shǔ yàn, pō tián jìng yǐ wú yù.既餐服以属厌，泊恬静以无欲。huí xiǎo rén zhī fù, wèi jūn zǐ zhī lǜ.回小人之腹，为君子之虑。ěr nǎi duān cè fú yīn, tán guān zhèn yī, pái huái fēng hào, rú kě rú jī. 尔乃端策拂茵，弹冠振衣，徘徊丰镐，如渴如饥。xīn qiào qín yǐ yǎng zhǐ, bù jiā jìng ér zì zhī.心翘懃以仰止，不加敬而自祗。qǐ sān shèng zhī gǎn mèng? qiè shí luàn zhī huò xī, jīng shǐ líng tái, chéng zhī bù rì wéi fēng jí gǎo, réng jīng qí shì.岂三圣之敢梦？窃十乱之或希，经始灵台，成之不日；惟丰及镐，仍京其室。shù rén zǐ lái, shén jiàng zhī jí jī dé yán zuò, mò èr qí yī.庶人子来，神降之吉；积德延祚，莫二其一。yǒng wéi cǐ bāng, yún shuí zhī shí? yuè kě lüè wén, ér nán zhēn qí jí.永惟此邦，云谁之识？越可略闻，而难臻其极。zi yíng chú yǐ jiè fù, xùn qín fǎ ér zhe sè gēng ràng pàn yǐ xián tián, zhān jī huà ér shēng jí.子赢锄以借父，训秦法而著色；耕让畔以闲田，沾姬化而生棘。sū zhāng xǐ ér zhà chěng, yú ruì kuì ér sòng xī.苏张喜而诈骋，虞芮愧而讼息。yóu cǐ guān zhī, tǔ wú cháng sú, ér jiào yǒu dìng shì.由此观之，土无常俗，而教有定式。shàng zhī qiān xià, jūn zhī shān zhí.上之迁下，均之埏埴。wǔ fāng zá huì, fēng liú hùn xiáo, duò nóng hǎo lì, bù hūn zuò láo.五方杂会，风流溷淆，惰农好利，不昏作劳。mì ěr xiǎn yǔn, róng mǎ shēng jiāo ér zhì zhě bì gē, shí cún cāo dāo.密迩猃狁，戎马生郊；而制者必割，实存操刀。rén zhī shēng jiàng, yǔ zhèng lóng tì.人之升降，与政隆替。zhàng xìn zé mò bù yòng qíng, wú yù zé shǎng zhī bù qiè.杖信则莫不用情，无欲则赏之不窃。suī zhì fú néng lǐ, míng fú néng chá xìn cǐ xīn yě, shù miǎn fū lì, rú qí lǐ yuè, yǐ qí lái zhé.虽智弗能理，明弗能察；信此心也，庶免夫戾，如其礼乐，以俟来哲。nbsp